متن کامل خطبه نماز جمعه ۱۴۰۳/۰۶/۲۳
استان البرز، شهرستان کرج
توسط آیت الله حسینی همدانی
بِسمِ الله الرَّحمَنِ الرِّحیمِ
اَلحَمدُالله رَبِّ العالَمینَ وَالصَّلاهُ وَالسَّلامُ عَلی سَیِّدِ الاَنبیاء وَ المُرسَلینَ
اَلعَبدِ المُوَیَّد وَالرَّسولِ المُسَدَّد اَباالقاسِمِ المُصطَفی مُحَمَّد
وَ عَلی آلِه الطَّیِبینَ الطّاهِرینَ المَعصُومِینَ سِیَّما بَقِیَّهِ اللهِ الاَعظَم فِی الاَرَضِینَ
وَاللَعنَهُ الدّائِمَه عَلی اَعدائِهِم اَجمَعینَ مِنَ الآنِ اِلَی قیامِ یَومِ الدّین
عباد الرحمن اوصیکم و نفسی بتقوی الله و طاعته. متقین همیشه اعمال نیک و صالحه خود را کم میبینند. بر درب هفتم جهنم سه جمله نوشته شده که جمله اول که مربوط به محاسبه نفس بود، آن را عرض کردم. جمله دوم نوشته شده بر درب هفتم جهنم این است که: «وَبِّخُوا نُفُوسَکُمْ قَبْلَ اَنْ تُوَبَّخُوا». خودتان را سرزنش کنید قبل از آنکه سرزنش شوید.
سرزنش و نکوهش و سرکوفت را در عربی ملامت میگویند که از کلمه لوم میگیرند. توبیخ هم یک نوع سرزنش است اما همراه با بازخواست. همه اینها ازنظر معنا نزدیک هم هستند. کمی این جمله نوشتهشده بر در جهنم را توضیح بدهم. در چند جهت میشود بحث کرد مثلاً سرزنش دیگران چرا و چه مقدار؟ سرزنش خود چرا و چه مقدار؟ نقشی که سرزنش کردن در تربیت ما و دیگران دارد و امثال اینها که هرکدام بحثهای خود را دارد و از آیات و روایات میتوان برای آن شاهد مثال آورد و البته من خیلی کوتاه به بعض از این موارد اشاره میکنم.
سؤال: در چه زمانی کسی را توبیخ و سرزنش میکنند و یا با او به عتاب سخن میگویند؟ معمولاً وقتی است که از او لغزشی و یا خطایی سر زده باشد. با این عتاب او را متوجه اشتباهش میکنند تا به سمت راه درست بگردد و خود را اصلاح کند. چون عدهای دائماً فکر میکنند در مسیر درست در حال حرکت هستند و اصلاً متوجه اشتباهات و یا گناهان خود نیستند و درصدد اصلاح هم برنمیآیند لذا این نکوهش و سرزنش آنان را به خود آورده راه اصلاح را تذکر میدهد؛ یعنی برای بیدار کردن بعضیها باید آنان را سرزنش کرد.
و درست همین کار را باید درباره خود داشته باشیم؛ یعنی باید خود را بررسی کنیم، نقاط منفی و ضعفهای خود را شناسایی کنیم و کوشش کنیم آنها را جبران و اصلاح کنیم و در مرحله بعد از خودسازی، اقدام به دگرسازی و امثال آن داشته باشیم. کسی که خودسازی نکرده باشد در تربیت دیگران موفقیتی ندارد.
در قرآن کریم خدای تعالی به نفس لوامه سوگند خورده است. آیه ۲ از سوره مبارکه قیامت که فرمود: «وَلَآ اُقْسِمُ بِالنَّفْسِ اللَّوَّامَهِ». سوگند میخورم به نفس سرزنشگر و ملامتگر. این نفس بر اساس فطرت و معیارهای خدادادی و شاخصهایی که در اختیار دارد، قضاوت میکند و اگر مواردی را برخلاف موازین دید شروع به سرزنش کردن و ملامت کردن میکند تا شخص را نسبت به عمل نادرست و فاسدی که انجام میدهد بیدار کند. جهتگیری نفس لوامه، به سمت توحید و معاد است. هر چیزی که مانع قرب الهی و یا از بین بردن قیامت شخص شود او شروع میکند به زنگ زدن و خبر دادن که این کار اشتباه است، این حرف خلاف است، آن را اصلاح کن و امثال ذالک.
بنابراین نفس لوامه اگر از مسیر خودش خارج نشود و دچار افراطوتفریط نشود، نقشی مثبت و سازنده دارد. چون گاهی سرزنش از حد خود خارج میشود و آنقدر نکوهش میکند تا بیچاره را مأیوس و ناامید کرده، دچار بیماری روانی میکند. اگر نفس لوامه دچار افراط شود شخصیت متعادل افراد را به هم میزند. بله کسی که وجدان سالمی دارد و نفس لوامه او هم بیدار است بهموقع در مواردی که خطایی صورت میگیرد سرزنش میکند اما اگر سرزنشِ خود از حد اعتدال گذشت دیگر تأثیر ندارد.
یک نمونه قرآنی سرزنش کردن خود، جریان حضرت یونس علیهالسلام است که از پیامبران الهی است و در آیه ۱۴۲ سوره مبارکه صافات فرمود: «فَالْتَقَمَهُ الْحُوتُ وَ هُوَ مُلیمٌ» ماهی بزرگ او را بلعید درحالیکه او سرزنشگر خود بود. چون بالاخره حضرت ترک اولائی کرد، یعنی در ترک قوم و جدا شدن از آنان عجله کرد و باید صبوری بیشتری به خرج میداد؛ و فهمید این بلعیده شدن مربوط به همان ترک اولی است و اگر آن ذکر که معروف که اهل معرفت به آن ذکر یونسیه میگویند را نمیگفت تا روز قیامت در شکم ماهی میماند؛ که فرمود: «فَلَوْلا أَنَّهُ کانَ مِنَ الْمُسَبِّحِینَ* لَلَبِثَ فِی بَطْنِهِ إِلى یَوْمِ یُبْعَثُونَ».
نفس لوامه اینگونه باید بیدار باشد تا بتواند آن کار پرورشی و اصلاحی را مطابق فطرت و حکمت الهی انجام دهد. لذا یکی از دستورات دینی این است که دائم مواظب خودمان و عیوبی که داریم باشیم ولی متأسفانه ما بیشتر دنبال عیوب دیگران هستیم و آن مقدار که وقت میگذاریم تا از کسی نقصی و عیبی به دست بیاوریم برای خود وقت نمیگذاریم. امیرالمؤمنین علیهالسلام فرمودند: خردمندترین مردم کسی است که بینای عیب خود باشد و کور عیب دیگران. همین دستورالعمل را رعایت کنند عدهای، زندگی برایشان گوارا میشود.
و البته این را هم داریم که گاهی انسان در چهارچوب شرعی و اخلاقی و قانونی راجع به موضوعی اقدامی دارد و بعد از هر طرف شروع میکنند به ملامت و سرزنش کردن شخص. اینجا هم درآیات و روایات داریم که محکم باشید و عقبنشینی نکنید و از ملامت ملامت کننده ترس و خوفی نداشته باشید. در آیه ۵۴ سوره مبارکه مائده تعریف میکند از کسانی که در راه خدا قدم برمیدارند و تلاش دارند تا احکام الهی در بین افراد جامعه توسعه پیدا کند و اجرا شود و از ملامت سرزنش کنندگان نمیترسند؛ «وَ لا یَخافُونَ لَوْمَهَ لائِمٍ».
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
وَالْعَصْرِ ﴿۱﴾ إِنَّ الْإِنْسَانَ لَفِی خُسْرٍ ﴿۲﴾ إِلَّا الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ ﴿۳﴾
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ
اَلحَمدُالله رَبِّالعالَمینَ اَلصَّلاهُ وَالسَّلامُ عَلی سَیِّدِ الاَنبیاء وَ المُرسَلینَ اَبَالقاسِمِ مُحَمَّد
وَ صَلِّ عَلَی اَمیرِالمُؤمِنینَ عَلیِ بنِ اَبی طالِب وَ عَلَی فاطِمَهَ الزَّهرا سَیِّدَهِ نِساءِ العالَمینَ
وَ عَلَی الحَسَنِ وَ الحُسَینِ سَیِّدَی شَبابِ اَهلِ الجَنَّه وَ عَلَی عَلیِ بنِ الحُسَینِ وَ مُحَمَّدِ بنِ عَلی
وَ جَعفَرِ بنِ مُحَمَّد وَ موسَی بنِ جَعفَرِ وَ عَلیِ بنِ موسی وَ مَحَمَّدِ بنِ عَلی وَ عَلی بنِ مُحَمَّد
وَالحَسَنِ بنِ عَلی وَ الخَلَفِ القائِم الحُجَّه حَجَجِکَ عَلی عِبادِک وَ اُمَنائِکَ فِی بِلادِکَ
خودم و همهی شما نمازگزاران محترم را به رعایت و تقویت و تسدید تقوای الهی دعوت میکنم. متقین با دعا، انس دارند و در هیچ حالی از دعا غافل نیستند. مولانا امیرالمؤمنین علیهالسلام در حکمت ۲۹۴ از حکم نهجالبلاغه فرمودند: «مَا الْمُبْتَلَى الَّذِی قَدِ اشْتَدَّ بِهِ الْبَلَاءُ، بِاَحْوَجَ إِلَى الدُّعَاءِ مِنَ الْمُعَافَى الَّذِی لَا یَاْمَنُ الْبَلَاءَ». آن گرفتارى که دچار درد شدید است، به دعا نیازمندتر از آن تندرستى نیست که از گرفتارى در امان نمىباشد. هر دو به دعا نیازمندند، یکى براى نجات از گرفتاریهایی که دارد و دیگری براى اینکه عافیتش دوام داشته باشد و از بلا در امان باشد. حضرت در این بیان تشویق به دعا و توجه داشتن به خدا کرده است. خدای تعالی روحیه دعا و انس با خودش را در همه ما بیشتر بگرداند.
امروز ۹ ربیعالاول و اولین روز ولایت و امامت امام عصر ارواحنا فداه است که به همه شما تبریک عرض میکنم. خدای تعالی همه ما را از شیعیان و موالیان و محبان حضرت و شهدا در رکابش قرار دهد. چندجملهای عرض ادب کنم. در آیه ۶ از سوره مبارکه صف فرمود: «وَ إِذْ قَالَ عِیسَى ابْنُ مَرْیَمَ یَا بَنِی إِسْرَائِیلَ إِنِّی رَسُولُ اللَّهِ إِلَیْکُمْ مُصَدِّقًا لِمَا بَیْنَ یَدَیَّ مِنَ التَّوْرَاهِ وَ مُبَشِّرًا بِرَسُولٍ یَأْتِی مِنْ بَعْدِی اسْمُهُ أَحْمَدُ». رسولی که بعد از من خواهد آمد نام او احمد است.
این نام بهعنوان یک شناسه خاص برای رسول خدا مطرح است. چون منجی عالم بشریت و آخرین ذخیره الهی از صلب آخرین، رسول خدا خواهد بود که در دعای ندبه او را اینگونه خطاب میکنیم: «هَلْ إِلَیْکَ یَا ابْنَ اَحْمَدَ سَبِیلٌ فَتُلْقَى؟» ای فرزند احمد، آیا راهی هست تا شما را ملاقات کنیم؟ یعنی کسی که نمیشود نام او را صریح بیان کرد و مخفی است، حجت خدا، وارث رسول خدا و موعود منتظر، پسر رسول خداست.
در این عبارت دعای ندبه درسهایی هست مثلاینکه که تذکر میدهد دنبال امام زمان باشیم. چگونه پیروی کنیم؟ خود حضرت فرمودند: «لَن یَنالوا وَلایَتَنا إلاّ بوَرَعٍ». اگر میخواهید تحت ولایت ما باشید بدون ورع و تقوای عالی نمیشود. باید مواظب خودمان از جهات مختلف باشیم و الا آرزوی بیخودی داریم.
حضرت در کلمات و توقیعات معتبری که از ایشان در اختیار داریم مهمترین علت غیبت خودشان را عملکرد شیعیان فرمودهاند. در کتاب احتجاج از حضرت نقل میکند که فرمودند: هیچچیز ما را از شیعیانمان محبوس نمىدارد جز اخبارى که از ایشان به ما مىرسد و ما را ناراحت مىسازد و از ایشان انتظار نداریم. پس اگر طالب ارتباط و انس با امام هستیم باید لوازم آن را هم فراهم کنیم که مهمترین آن تقوا و ورع است.
همانطور که ظهور و فرج امام عصر هم بدون شرایط و مقدماتِ لازم محقق نمیشود که یکی از آنها وجود یاوران واقعی و در رکاب است، مثل هارون مکی که همه داستان او را میدانید، باید ویژگیهایی را در خود محقق کرده باشیم تا بتوانیم در دوران حاکمیت مکتب اهلبیت علیهمالسلام یاور امام باشیم.
بعضی از این ویژگیها را عرض میکنم. مثلاً یاران حضرت، فقط تلاوت قرآن و قرائت روزانه ندارند بلکه آیات الهی در جان آنان نهادینه شده و از قرآن جدا نیستند و با قرآن زندگی میکنند. فرمود: با قرآن، دیدگانشان نورانی میشود و تفسیر آن، در گوش جانشان جای میگیرد.
یاران حضرت نهتنها اهل گناه و فسق نیستند و از محارم الهی حریم دارند بلکه مثل خود امام در مبارزهای دائمی با منکرات و معاصی هستند. امیرالمؤمنین علیهالسلام فرمود: حضرت از اصحاب خود بیعت میگیرد که دزدی نکنند، دامنشان را به آلودگی نیالایند، مسلمانی را دشنام ندهند، کسی را بهناحق نکشند، مال یتیم را نخورند، شراب ننوشند و امثال اینها.
ویژگی مهم دیگری که یاران حضرت دارند این است که در مسیر الهی که قدم گذاشتهاند تردید ندارند ولو اطرافیان، آنان را سرزنش کنند. ملامتها و تبلیغات مستمر مخالفین مکتب اهلبیت در اراده آهنین آنان اثری ندارد. مصداق آیه ۵۴ سوره مبارکه مائده هستند که فرمود: «وَ لا یَخافُونَ لَوْمَهَ لائِمٍ». امیرالمؤمنین علیهالسلام در ذیل همین آیه شریفه فرمود: آنان، یاران امام قائم سلاماللهعلیه هستند.
خود حضرت فرمود: یاران من اهل مواسات و برادری هستند و ما گذشته از اینکه به فکر فقراء و مستمندان و اطرافیان خود باید باشیم. جلوه دیگر مواسات کمک به مردم مستضعف دنیاست که نمونه روشن آن امروز فلسطین و غزه مظلوم است. غزهای که به همه جهان درس استقامت داد.
بعد از گذشت نزدیک به یک سال و انجام بیش از ۳۶۰۰ جنایت و ویرانیِ بیش از هفتاد درصد از خانهها و محل سکونتشان، باز همانجا را مختصری تمیز میکنند و ساکن میشوند. با صلابتشان، بدبختی و زبونی مجامع بینالمللی و مراکز حقوق بشری دنیا را به نمایش گذاشتند. چقدر سازمان بیچارهای است سازمان ملل که رئیس آن از روی عجز و خواری اعلام میکند اسرائیل جواب تماسهای او را نمیدهد.
اما رژیم سفاک و جنایتکار که مناطق امن اعلامشده و چادرهای آوارگان و اردوگاهها مثل خان یونس و المواصی که بیشتر آنان زن و کودک بودند را بمباران میکند همانطور که صبرا و شتیلا را در همین روزها چندین سال قبل بمباران کرد و بیروت را اشغال کرد و در سال ۱۹۷۰ فلسطینیان را در اردن قتل عام کرد و که به سپتامبر سیاه معروف شد، این را خوب فهمیده است که روزهای پایانی خود را میگذراند و از دامی که خودش در آن گرفتار شده بهسلامت بیرون نخواهد آمد؛ و بهزودی از بحر تا نهر در اختیار مردم منطقه قرار خواهد گرفت و شیرینی پیروزی بر ددمنشان را خواهند چشید و البته صهیونیستها باید منتظر کمک قاطع و نزدیک ایران به این پایان دادن باشند و تا آن روز ما او را دائماً لعن خواهیم کرد.
امروز ایرانی را که دشمنانش تلاش میکردند ضعیف و وابسته نگه دارند مستقل و قدرتمند است. توانسته در اوج ناجوانمردیها و تحریمها و دشمنیها، خودش را توانمند کند و به فضل پروردگار دارای قدرت بازدارندگی شود که دشمنان هم اذعان دارند. در مناظرات کاندیداهای ریاست جمهوری آمریکا جالب بود که هر دو میگفتند اگر دیگری رأی بیاورد آمریکا و اسرائیل توسط ایران نابود میشوند.
نکتهای عرض کنم و آن اینکه جمهوری اسلامی هیچوقت دنبال تنش و جنجالآفرینی نبوده اما اگر سرزمین و تمامیت ارضی و منافع ملیاش به خطر بیفتد قطعاً باقدرت میایستد و کوتاه نمیآید.
همین روزها بحثهایی راجع به خط قرمز ما و کریدور زنگزور و تغییرات ژئوپلتیکی که در منطقه قفقاز جنوبی پیشآمده و بعض از کشورها مثل انگلیس و کمک خبیثش به خاطر بعض اغراض و منافع و کم کردن قدرت نظامی و سیاسی ایران دنبال میکنند مطرح است که قبلاً حضرت آقا تذکر جدی را دادهاند. هم در دیدار تیر ۱۴۰۱ با اردوغان و هم رئیسجمهور روسیه. خطاب به پوتین فرمودند: جمهوری اسلامی، سیاستها و برنامههایی را که منجر به بسته شدن مرز ایران و ارمنستان شود، هرگز تحمل نخواهد کرد. بههرتقدیر همه باید توجه داشته باشند که تغییرات ژئوپلیتیکی خط قرمز است.
۱۲ ربیعالاول به روایت اهل سنت روز ولادت اشرف مخلوقات محمد مصطفی صلیاللهعلیهوآله است و آغاز هفته وحدت. به همه شما این هفته را تبریک عرض میکنم. راجع به ولادت حضرت انشاءالله در هفته آینده به قید حیات عرض خواهم کرد.
اما اجمالاً اینکه رسول خدا وجود شریفشان عامل آرامش و امان و وحدت در جامعه بود. قبائل بدوی که سالیان سال باهم اختلاف داشتند و برای مسائل کوچک دهها سال میجنگیدند را برادر یکدیگر کرد. مسلمین با وحدتشان چنان اقتداری پیدا کردند که قدرتهای آن زمان را تسلیم خود کردند؛ اما بهمرور این اقتدار کم شد و عامل اصلی آن تفرقه بود که دشمنان اسلام با انواع حیلهها و ایجاد گسلها به خورد جوامع مسلمین دادند و هیبت و صلابت آنها را گرفتند و خوارشان کردند.
امروز هم امت اسلام از تفرقه بیشترین رنج را میبرد و بیگانگان هم از این تفرقه خوشحال و راضی هستند و در توسعه تفرقه و شقاق تلاش میکنند چون حیات خود را در این تفرقه میبینند. الان ببینید آیا اگر جهان اسلام ملتها و دولتها باهم متحد بودند کشوری جعلی به وجود میآمد؟ آیا میتوانست با این آزادی و قلدری جلوی چشم جهان نسلکشی کند؟
خوشبختانه انقلاب اسلامی از ابتدای نهضت با عنوان اسلام، شروع کرد و فرقه سازی نکرد و از مسلمات انقلاب احیاء ارزشهای اسلامی و دینی بهطور عام است و تا امروز هم با هدایتهای امامین انقلاب روی اصول خودش، ایستاده است. به نظر امروز لازم است که امت اسلامی یک جبهه جهاد فرهنگی در مقابل هجمههای سنگینی که به فرهنگ اسلام میکنند به وجود بیاورند و با انسجام و سازماندهی شده عملیات تخریب و تضعیف آنان را خنثی و در مواقع لزوم حمله داشته باشد.
باید ناامیدی را از جهان اسلام گرفت. ناامیدی هم در داخل آسیب است هم بهطورکلی در بین مسلمین. مطلبی را که عرض میکنم دقت بفرمائید من به جنبه داخلی میپردازم. در بیانیه گام دوم و همچنین بیانات مکرر به مناسبتهای مختلف حضرت آقا به مسئله امید و امیدآفرینی تأکید کردند و واقعاً امروز جامعه ما بهشدت به آن احتیاج دارد. امید واقعی و آینده روشن که اینجا هم عدهای ندانسته و عدهای کاملاً حساب شده آن را هدف قرار دادهاند.
من چند جمله در این رابطه عرض میکنم. قرآن کریم در معرفی جریان نفاق به ویژگیهایی اشاره میکند ازجمله در آیه ۱۲۰ سوره مبارکه آلعمران میفرماید: «إِنْ تَمْسَسْکُمْ حَسَنَهٌ تَسُؤْهُمْ وَإِنْ تُصِبْکُمْ سَیئَهٌ یفْرَحُوا بِهَا». هرگاه نیکى به شما برسد ناراحت مىشوند و هرگاه مصیبتى بر شما وارد گردد خوشحال مىشوند. بعد امیرالمؤمنین علیهالسلام در خطبه ۱۹۴ نهجالبلاغه خصوصیات منافقین را بیان کردهاند. یکی از ویژگیهای اهل نفاق این است که: حسودانِ آسایش دیگران هستند، به گرفتارىِ مردم دامن مىزنند و امید را به یأس مىکشانند؛ یعنی قرآن و عترت میگویند منافقین یکی از مهمترین صفاتی که در همه زمانها دارند این است که ایجاد یاس میکنند. حتی آنچه حسن است را هم ابزاری برای از بین بردن امید استفاده میکنند.
الان این موشکهایی که با همت جوانان کشور درست شد را ببینید؛ عدهای چگونه تضعیف میکردند و میکنند. سعی میکنند ارادهها را تضعیف کنند و با ترفندهای مختلف مقاومت افراد مقاوم را بشکنند. امروز به کمک رسانه، خیلی گسترده و عمیق و پیچیده ایجاد یاس میکنند و از کوچکترین اتفاق برای خود ابزاری برای ضربه زدن به باورها و ارادهها استفاده میکنند. حضرت آقا در بیانی فرمودند: جغرافیاى سیاسى دنیا را، اراده و ایمان انسانها در آینده تعیین خواهد کرد؛ و منافقین تلاش میکنند اراده و ایمان تضعیف شود.
قرآن کریم دائم به ما تذکر میدهد اهل امید باشید و یاس را از خود دور کنید. در آیه ۱۳۹ سوره مبارکه آلعمران فرمود: «وَلاَ تَهِنُوا وَلاَ تَحْزَنُوا وَ اَنْتُمُ الْأعْلَوْنَ إِنْ کُنْتُم مُّؤْمِنِینَ». این خیلی امیدآفرین است باید دائم تکرار کرد و روحیه را تقویت کرد.
یادمان باشد اگر خدا را یاری کنیم او هم ما را یاری میکند و ثابتقدم قرار میدهد. در آیه ۷ سوره مبارکه محمد فرمود: «إِنْ تَنصُرُوا اللهَ ینصُرْکُمْ وَ یثَبِّتْ اَقْدَامَکُمْ». یکی از جنود عقل که هم باعث رشد فردی است و هم اجتماعی امید است. یادمان باشد امید سرمایه است. دائم در دعای کمیل خواندهایم «ارْحَمْ مَنْ رَاسُ مَالِهِ الرَّجَاءُ». مواظب باشید این سرمایه را با برچسب زدن و عنوان درست کردن از ما نگیرند.
ما امت امام حسینیم و حضرت همان صبح عاشورا را با امید شروع کرد و به خدای تعالی عرض کرد: «اللّهُمَّ اَنْتَ ثِقَتِی فِی کُلِّ کُرْبَهٍ، وَ اَنْتَ رَجائِی فِی کُلِّ شِدَّهٍ…» انشاءالله همه محکم و مستحکم و با امید به فضل خدای تعالی و آینده درخشان تر برای ایران اسلامی قوی در هر جا که هستیم فعال باشیم.
یاد مرحوم شهریار شاعر توانمند و فرهیخته که روز وفات او را روز شعر و ادب فارسی قرار دادند گرامی میداریم.
راجع به سفر چین، ضرورت آن، زمان رفتن که آیا الان لازم است، مدت اقامت، هزینههای آن، افرادی که باید بروند، شفافسازی کنید چون برای مردم مهم است. اگر لازم شد بنده هم نکتهای خواهم گفت.
بسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیم
قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ ﴿١﴾ اللَّهُ الصَّمَدُ ﴿٢﴾ لَمْ یَلِدْ وَلَمْ یُولَدْ ﴿٣﴾ وَلَمْ یَکُنْ لَهُ کُفُوًا أَحَدٌ ﴿۴﴾