بسم الله الرحمن الرحیم
سلسله جلسات کرسی تلاوت قرآن
جلسه اول – ۱۴۰۲/۱۲/۲۲
همراهی با طرح سراسری مسطورا
بحث ما درباره قرآن کریم است. حضرت آقا در کتاب طرح کلی اندیشه اسلامی برای مباحث ایمان و توحید و نبوت و ولایت به آیاتی در این کتاب استدلال کردند. امسال عزیزان، طرح سراسری فراگیر و ذو ابعادی دارند که از دانش آموزان و کودکان گرفته تا بزرگ‌سالان و اساتید و همه اقشار مختلف در سنین و سلایق و سواد مختلف در آن شرکت دارند؛ به نام طرح «مستطورا» یعنی سطر سطر زندگی با آیه‌ها؛ یعنی قرآن را بیاوریم در زندگی‌مان؛ یعنی قرآن مفاهیمی دارد زندگی ساز. ما هم جهت همراهی با این طرح سراسری با توجه به وقتمان هرروز از هر جزئی، یک آیه را با هم مطالعه می‌کنیم.
متقین بالفعل از هدایت الهی بهره‌مند می‌شوند
«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ الم ﴿۱﴾ ذَلِکَ الْکِتَابُ لَا رَیْبَ فِیهِ هُدًى لِلْمُتَّقِینَ» در عرب به نامه، کتاب می‌گویند. «ذالک الکتاب» یعنی این نامه خداست. نامه را ما برای چه کسی می‌نویسیم؟ برای کسی که دوستش داریم و فاصله بینمان افتاده؛ یا دوست داریم مطلب مهمی به او بگوییم وصیت‌هایمان را به او بکنیم.
در آیه ۱۸۵ سوره بقره فرمود «شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِی أُنْزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ هُدًى لِلنَّاسِ» این قرآن هدایت برای همه انسان‌هاست؛ اما در آیه ۲ سوره بقره می‌فرماید «هدی للمتقین» چون کسانی که بالفعل از هدایت الهی بهره‌مند می‌شوند متقین هستند. خدای تعالی باران را برای همه می‌فرستد اما آن کسانی که کاسه برداشتند و آب باران را جمع کردند اهل تقوا بودند.
آیات دعوت به کسب تقوا
شش جا در قرآن کریم فرموده «لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ» یکی همین آیه مربوط به ماه مبارک رمضان است «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیَامُ کَمَا کُتِبَ عَلَى الَّذِینَ مِنْ قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ» سوره بقره آیه ۱۸۳. راه‌های رسیدن به تقوا هم بیان شده که چگونه می‌شود متقین بهره می‌برند.
در آیه ۲۱ سوره بقره فرمود «یا أَیُّهَا النَّاسُ اعْبُدُوا رَبَّکُمُ الَّذِی خَلَقَکُمْ وَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ» این یکی از دو آیه کلیدی است که «لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ» دارد. ای مردم! پروردگار خود را پرستش کنید؛ آن کس که شما و کسانی را که پیش از شما بودند آفرید تا پرهیزکار شوید. این آیه دعوت به عبودیت است.
در آیه ۵۶ سوره مبارکه ذاریات می‌فرماید «وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلَّا لِیَعْبُدُونِ» جن و انس را خداوند خلق نکرد مگر برای بندگی. اگر اهل بندگی و عبادت خدا باشیم نتیجه‌اش خلیفه‌اللهی است؛ یعنی رنگ خدایی گرفتن و انسان خدا گونه شدن.
آیه کلیدی بعدی که «لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ» دارد تبعیت از رهبر الهی را شرط رسیدن به تقوا می‌داند. در آیه ۱۵۳ سوره انعام می‌فرماید «وَأَنَّ هَذَا صِرَاطِی مُسْتَقِیمًا فَاتَّبِعُوهُ وَلَا تَتَّبِعُوا السُّبُلَ فَتَفَرَّقَ بِکُمْ عَنْ سَبِیلِهِ ذَلِکُمْ وَصَّاکُمْ بِهِ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ» این راه مستقیم من است، از آن پیروی کنید! و از راه‌های پراکنده پیروی نکنید که شما را از طریق حق، دور می‌سازد! این چیزی است که خداوند شما را به آن سفارش می‌کند، شاید پرهیزگاری پیشه کنید!
یک، عبودیت و دو، تبعیت از رهبر الهی. تحقق عبودیت و بندگی در تبعیت و اطاعت از رهبر الهی خودش را نشان می‌دهد؛ یعنی دائماً دستورات الهی که توسط این رهبران بیان می‌شود عبودیت از این طریق محقق می‌شود. در آیه ۶۳ بقره می‌فرماید «…خُذُوا مَا آتَیْنَاکُمْ بِقُوَّهٍ وَاذْکُرُوا مَا فِیهِ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ» آنچه را (از آیات و دستورهای خداوند) به شما داده‌ایم، باقدرت بگیرید؛ و آنچه را در آن است به یاد داشته باشید (و به آن عمل کنید)؛ شاید پرهیزکار شوید!
در بین آیاتی که «لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ» دارد دو آیه کلیدی بود که راه رسیدن به تقوا را می‌گفت که یکی بحث عبودیت است و یکی تبعیت از رهبر الهی. تبعیت از رهبر الهی چیست؟ می‌گوید از دستور قرآن و احکام تبعیت کنید که اگر تبعیت کنید عبد خدا شده‌اید که همان خلیفه‌اللهی است. احکام خدا چیست؟ یکی مثلاً روزه است؛ و یکی مثلاً قصاص که تأمین‌کننده حیات جامعه است که فقط صاحبان عقل این را می‌فهمند «وَ لَکُمْ فِی الْقِصاصِ حَیاهٌ یا أُولِی الْأَلْبابِ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ».
آیاتی که «لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ» دارند مسیر و راه رسیدن به تقوا را روشن می‌کنند
آیه کلیدی و آیه اصلی که در این جلسه مدنظر بود آیه دوم سوره مبارکه بقره در جزء اول بود «ذَلِکَ الْکِتَابُ لَا رَیْبَ فِیهِ هُدًى لِلْمُتَّقِینَ» این کتاب هیچ شک و شبهه‌ای در آن نیست؛ لذا کتاب زندگی و هدایت است. چطور باید از آن استفاده کرد؟ باید آن را یاد گرفت و به آن عمل کرد. چه کسانی به آن عمل می‌کنند؟ متقین هستند که عمل می‌کنند. متقین چه کسانی هستند؟ در قرآن کریم آیات فراوانی داریم که ویژگی‌های متقین را بیان کرده است.
شش آیه در قرآن هست که در آن گفته شده «لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ» که از این شش آیه مسیر و راه روشن می‌شود که دو تای آن کلیدی بود که عبودیت بود و پیروی از رهبر الهی.
