خودمان را در اختیار پرورش‌دهنده‌مان قرار دهیم

بسم الله الرحمن الرحیم

شرح زیارت آل یس

جلسه چهارم – ۱۴۰۲/۰۶/۱۵

ما که معصوم نیستیم؛ چگونه به خدا دعوت کنیم؟!

فراز دیگری از زیارت آل یاسین اینجاست که «السَّلامُ عَلَیْکَ … وَرَبَّانِیَّ آیاتِهِ». جلسه قبل نکاتی را راجع به داعی الله عرض کردم که کیست و تا می‌رسد به همه افراد. عرض کردم که داعی حتماً باید معصوم باشد تا بتواند بفهماند. یکی از دوستان سؤال کرد که اینجا تناقض پیش نمی‌آید؟ که در تعریف داعی گفتید که باید حتماً معصوم باشد و لغزش و خطا نداشته باشد تا بتواند مردم را به سمت خدا دعوت کند و قطعاً باید از علم هم برخوردار باشد؛ بعد گفتید هرکدام از ما هم می‌توانیم داعی باشیم. ما که معصوم نیستیم.

جواب این است که «داعِیَ اللّهِ» معصوم است. ما اگر دعوت می‌کنیم دعوت داعی را منتقل می‌کنیم. آن چیزهایی که امام معصوم به ما یاد داده و خدای تعالی در قرآن فرموده ما آن دعوت‌ها را دوباره نشر می‌دهیم. «کُونُوا دُعَاهً لِلنَّاسِ بِغَیْرِ أَلْسِنَتِکُمْ» یعنی آنچه را که پیغمبر گفته شما عمل کنید تا دعوت‌کننده مردم به سمت خدا باشید.

معنای آیه

«رَبَّانِیَّ آیاتِهِ» سلام دوم زیارت آل یاسین است. درباره «رَبَّانِیَّ آیاتِهِ» از جوانب مختلف می‌شود بحث کرد. اولاً تمام هستی نشانه‌ها و آیات خداست. آیات جمع آیه است. آیه به معانی مختلفی در کتاب لغت آمده. مکث و انتظار آیه است. قصد کردن آیه است. شکفتن آیه است. جماعت آیه است. همه این‌ها را بخواهیم جمع‌بندی کنیم و معنای کلی برای آن در نظر بگیریم می‌شود نشانه. آیه یعنی علامت.

راغب اصفهانی در کتاب لغت وقتی می‌خواهد آیه را معنی کند می‌گوید: «علامت آشکار ملازم با چیز پنهان»؛ یعنی وقتی انسان با آگاهی به آن علامت می‌رسد آن چیزی که پنهان بود برایش آشکار می‌شود. مثل علائم راهنمایی رانندگی. شما نمی‌دانید این جاده پیچ دارد یا ندارد. پنهان و مبهم است برای شما. علامت گردش به چپ و راست را که می‌بینید بلافاصله آن پنهان برای شما آشکار می‌شود. علامتْ آشکار است که ملازم و همراه یک‌چیز پنهان است؛ که تا شما علامت را می‌بینید پنهان برای شما آشکار می‌شود. آیه یعنی این. تمام عالم هستی آیه‌ها و نشانه‌های خداست؛ چه آفاقی باشد چه انفسی. همگی حیات و علم و قدرت و رحمت و حکمت الهی را به ما نشان می‌دهد.

پاسخ‌های مختلف به آیات الهی

البته یک سری از انسان‌ها هم از این آیات غافل هستند. کسانی که از آیات غافل هستند اهل دوزخ‌اند. در آیه ۷ و قسمتی از آیه ۸ سوره یونس فرمود: «وَالَّذِینَ هُمْ عَنْ آیَاتِنَا غَافِلُونَ أُولَئِکَ مَأْوَاهُمُ النَّارُ بِمَا کَانُوا یَکْسِبُونَ» کسانی که از آیات ما غافل هستند جایگاهشان آتش است.

عده‌ای در دنیا نسبت به آیات الهی کور هستند؛ «وَمَنْ کَانَ فِی هَذِهِ أَعْمَى فَهُوَ فِی الْآخِرَهِ أَعْمَى». عده‌ای تکذیب کردند آیات الهی را. عده‌ای فراموش کردند. عده‌ای شبهه افکندند. عده‌ای تمسخر کردند آیات الهی را. همه این‌ها در قرآن کریم آمده و توضیح داده شده. بحث من چون بحث آیات به‌خصوص نیست فقط دارم اشاره می‌کنم.

نعمت‌ها آیه‌اند؛ خدا را نشان می‌دهند

خدای تعالی همه نعمت‌های خودش را آیه می‌داند. چرا؟ چون هرکدام از این‌ها را که می‌بینیم خدا را به ما نشان می‌دهد. ذکر نعمت‌ها توحید را در انسان تقویت می‌کند چون خدا را به ما نشان می‌دهد. ماه و خورشید و ستاره و دریا و کوه و صحرا حیاتتان و سلامتی‌تان همه این‌ها آیات الهی است. تفکر در آیات الهی، چگونگی استفاده از آیات الهی، تقسیم‌بندی آیات الهی که عرض کردم آیات آفاقی و آیات انفسی است، مطالب مفصلی است که باید مستقلاً به آن پرداخت اما بحث ما آیات نیست.

معنای ربانی

در این زیارت که می‌گوییم «السَّلامُ عَلَیْکَ یَا رَبَّانِیَّ آیاتِهِ» این یعنی چه؟ سلام بر تو ای کسی که پرورش‌دهنده آیات خدا هستی. ربانی دو ریشه دارد. «ربب» و «ربو». اگر ربو باشد به معنای پرورش‌دهنده و تربیت‌کننده است. اگر ربب باشد به معنای صاحب و مالک و آقا است. رب البیت که می‌گویند یعنی صاحب‌خانه. اگر ربو باشد به معنای تربیت است.

برای ربانی معانی مختلفی گفته شده است. ربانی یعنی منسوب به رب؛ مثل همدانی یعنی منسوب به همدان و شیرازی یعنی منسوب به شیراز. الف و نون آن اضافه است و برای مبالغه است. یاء آخر آن یاء نسبت است. می‌گوییم عالم ربانی یعنی عالم الهی و خدایی است.

گاهی ربانی گفته می‌شود یعنی کسی که منسوب به دین است و اطاعت از خدای تعالی در او استحکام دارد و شدید است. اهل اطاعت از خدا و دستورات خداست؛ مرحوم طُرِیحی در کتاب لغتش -مجمع البحرین- این معنا را کرده است. گاهی هم می‌گوییم ربانی یعنی خداشناس. گاهی می‌گوییم ربانی یعنی کسی که تربیت‌شده رب است. این‌ها معانی لغوی بود که معانی اصطلاحی هم از آن استفاده می‌شود.

تربیت‌کننده آیات خدا

با توجه به این معانی حالا بخواهیم عبارت «السَّلامُ عَلَیْکَ یَا رَبَّانِیَّ آیاتِهِ» را معنا کنیم می‌شود سلام بر تو ای کسی که در میان آیات الهی ارتباط بیشتری با دین و اطاعت از خدای تعالی داری. تربیت‌کننده آیات خدای تبارک‌وتعالی هستی؛ یعنی مربی آیات هستی. گفتیم که آیات، تمام نشانه‌های هستی است. هرچه در عالم وجود دارد که خدا را به ما نشان می‌دهد داریم می‌گوییم که مربی این‌ها تو هستی. تربیت‌کننده این‌ها تو هستی. تو این‌ها را پرورش می‌دهی.

این خیلی مقام بلندی است که به حضرت حجت سلام‌الله‌علیه سلام می‌دهیم و می‌گوییم «السَّلامُ عَلَیْکَ یَا رَبَّانِیَّ آیاتِهِ». خدای تعالی در عالم هرچه نعمت دارد و هرچه آیه دارد -که یکی از آیاتش هم انبیا الهی هستند- پرورش‌دهنده این آیات تو هستی. این‌ها تحت تعلیم تو هستند. تمام موجودات عالم خلقت، آیات خداوند تبارک‌وتعالی هستند و خداوند تربیت همه آیاتش را به خاندان عصمت و طهارت افاضه کرده و این مقام بلندی است که امروز در اختیار حضرت حجت سلام‌الله‌علیه است. حضرت ولیعصر پرورش‌دهنده همه آیات الهی است و همه تحت تعلیم و تربیت او هستند.

امیرالمؤمنین در یک بیانی خودش را ربانی معرفی می‌کند؛ «فَاستَمِعُوا مِن رَبّانِیِّکُم» بشنوید از ربانی خودتان؛ و در بیانی رسول خدا مصداق ربانی امت را امیرالمؤمنین دانست «علیٌ رَبَّانِیُّ هَذِهِ الْأُمَّه». کسی که منسوب به رب است و تربیت‌شده خداست امیرالمؤمنین است.

تو بیشتر از همه خدا را نشان می‌دهی

عرض کردم که همه موجودات عالم آیه رب هستند؛ یعنی نشان‌دهنده خدا هستند. بعضی از موجودات بیشتر خدا را نشان می‌دهند؛ بعضی کمتر. البته اگر انسان بصیر باشد همه را در حد اعلا می‌بیند. همه موجودات آیه رب هستند و حضرت حجت ربانی این آیات است؛ یعنی همه موجودات عالم رب را نشان می‌دهند و حضرت حجت سلام‌الله‌علیه خدا را بیشتر از بقیه به ما نشان می‌دهد. همان‌طور که امام حسین علیه‌السلام بیشتر نشان می‌دهد. هرکدام از ائمه در زمان خودشان خدا را بیشتر از بقیه موجودات نشان داده‌اند.

سلام بر تو ای کسی که بیشتر از بقیه موجودات، خدا را به ما نشان می‌دهی. سلام بر تو ای کسی که جلوه خالق خلقی. خدایی که دیده نمی‌شود را تو نشان می‌دهی؛ اما تو خیلی نشان می‌دهی. تو وجه اللهی هستی که با دیدن تو خدا دیده می‌شود. آنجا می‌گوییم که «أَیْنَ وَجْهُ اللَّهِ الَّذى إِلَیْهِ یَتَوَجَّهُ الْأَوْلِیاءُ» او وجه الله است؛ به او که نگاه می‌کنیم خدا را می‌بینیم. همان‌طور که گوش خداست. تو گوش خدا هستی؛ أُذُن الله هستی. هر سخنی که بگوییم تو می‌شنوی.

بالاترین مرحله انس در اختیار ائمه است

یادمان نرود انس با خدای تعالی با علاقه به دنیا نمی‌سازد. نمی‌شود انسان یاد خدا داشته باشد، محبت و علاقه به خدا داشته باشد و به دنیا هم علاقه‌مند باشد. قابل‌جمع نیست. منظور از علاقه به دنیا استفاده کردن از نعمت‌ها نیست. استفاده از کوه و دشت و خوردن و خوابیدن و این‌ها، نعمت‌هایی است که خدا قرار داده تا ما استفاده کنیم. دنیا علایق است؛ وابستگی‌هاست. وابستگی به دنیا با محبت و انس خدای تعالی نمی‌سازد.

خداوند تبارک‌وتعالی روح انسان را به خودش نسبت داده است. در آیه ۲۹ سوره مبارکه حجر «نَفَخْتُ فِیهِ مِنْ رُوحِی» روح انسان را به خودش نسبت داده. همه وجود انسان و مبدأ خلقت انسان خداوند تبارک‌وتعالی است؛ اما خدای تعالی هیچ‌کدام از آن‌ها را به خودش نسبت نمی‌دهد. تمام وجود انسان برای خداست، مبدأ خلقت مال خداست؛ اما وقتی می‌خواهد به انسان اشاره کند می‌گوید روحت برای من است؛ یعنی ارتباط عمیق وجودی با خدای تعالی چنین شرافت و عظمتی را به انسان می‌دهد که خدا این‌گونه بیان می‌کند. بالاترین مرحله انس در اختیار ائمه است. نازل که می‌شود در اختیار ما هم قرار می‌گیرد.

خدا خواسته همه ربانی شوند

وقتی می‌گوییم عالم ربانی منظور امیرالمؤمنین است. وقتی می‌گوییم عالم ربانی منظورمان حسین علیه‌السلام است. عالم ربانی حضرت حجت سلام‌الله‌علیه است. این‌ها مصداق تام و بلند و اتم آن هستند. تنزل که پیدا می‌کند می‌رسد تا به آقای بهجت هم می‌گوییم عالم ربانی. علمای بزرگ و وارسته ما هم عالم ربانی هستند چون منسوب به خدا هستند. نشانه خدا هستند. کسانی که اهل ذکر و دعا و عبادت و پرستش خدای تعالی هستند همه ربانی هستند.

خدای تعالی در قرآن کریم خواسته که همه ربانی شوند؛ نه‌فقط علما ربانی شوند، همه انسان‌ها باید ربانی باشند. باید رنگ خدایی داشته باشند. همه چهره‌ها و جلوه‌ها باید خدایی باشد. آیه ۷۹ آل‌عمران می‌فرماید: «کُونُوا رَبَّانِیِّینَ».

رسول خدا صلی‌الله علیه و آله و سلم فرمود: هیچ مؤمنی نیست چه مرد باشد چه زن، چه حر و آزاده باشد چه مملوک، الا اینکه خداوند واجب کرده که قرآن را یاد بگیرد و در آن فقیه شود؛ یعنی دانشش و اطلاعاتش نسبت به قرآن زیاد شود. حالا یک عده بلد نیستند از رو هم بخوانند.

بعد رسول خدا همین آیه شریفه را خواندند که «کُونُوا رَبَّانِیِّینَ بِمَا کُنْتُمْ تُعَلِّمُونَ الْکِتَابَ» که خدای تعالی انسان‌ها را به ربانی شدن فرامی‌خواند. راهش چیست؟ قرآن یاد بگیرید. راهش را خود قرآن بیان کرده است که اهل قرآن باشید. یاد بگیرید و یاد بدهید. هر کس هر مقدار با قرآن انسش بیشتر شد ربانی‌تر است. پس یکی از مهم‌ترین راه‌های ربانی شدن به بیان قرآن کریم این است که ما قرآن را یاد بگیریم.

اینکه حتماً باید قرآن را مدنظر داشته باشیم و ارتباطمان با قرآن مستمر باشد و تدبر در آیات الهی داشته باشیم در آیه ۱۶۹ سوره اعراف این تداوم تدبر در قرآن را بیان فرموده است؛ «وَدَرَسُوا مَا فِیهِ» تداوم بر قرائت و تدبر در قرآن داشته باشید.

عالم ربانی هم فقط روحانی نیست. کسی است که این‌گونه تربیت‌شده است؛ هم خودش ارتباط خوبی با خدا دارد هم دیگران را برای چنین ارتباطی پرورش می‌دهد؛ یعنی هم خودش مسیر را رفته هم می‌گوید بیایید برویم. افراد را با بیانش با روشش می‌برد و ربانی می‌کند.

جزو دسته سوم نباشید

این حدیث معروف امیرالمؤمنین را قطعاً شنیدید. حضرت انسان‌ها را به سه قسم تقسیم می‌کند: «اَلنّاسُ ثَلاثَهٌ: فَعالِمٌ رَبّانی وَ مُتَعَلِّمٌ عَلی سَبیلِ نَجاهٍ وَ هَمَجٌ رَعاعٌ اَتْباعُ کُلِّ ناعِقٍ یَمیلونَ مَعَ کُلِّ ریحٍ لَمْ یَسْتَضیئوا بِنورِ الْعِلْمِ وَ لَمْ یَلْجَؤُوا اِلی رُکْنٍ وَثیقٍ» می‌فرماید ناس. نمی‌گوید مؤمنین. نمی‌گوید شیعه. نمی‌گوید مسلمان. می‌گوید مردم سه دسته‌اند. دسته اول عالم ربانی؛ یعنی همه انسان‌ها می‌توانند این‌طور باشند؛ فقط مربوط به پیغمبر و امام و اولیا خدا نیست. قرآن هم می‌گوید بیایید عالم ربانی شوید. بیایید منسوب به رب شوید و رنگ خدا داشته باشید.

دسته دوم کسانی هستند که متعلم هستند. در حال ربانی شدن هستند. می‌نشینند پای درس اخلاق و قرآن می‌خوانند و قرآن یاد می‌گیرند و قرآن یاد می‌دهند. در اربعین هستند و محرم و صفر و متعلم هستند در مسیری که نجات پیدا کنند؛ و دسته سوم «هَمَجٌ رَعاعٌ» هستند.

برای اینکه ترجمه‌اش را خوب بفهمید یک مثال می‌زنم. دیده‌اید یکجا یک‌مشت فضولات حیوان باشد از اسب و گاو و روی آن پشه‌های خیلی ریزی به‌صورت دسته‌ای هستند؛ مثلاً هزارتا. بعد اگر یک نسیمی بیاید همه باهم به یک‌طرف می‌روند. یک‌دفعه یک‌ صدا کنی همه به یک‌طرف دیگر می‌روند. در روستاها زیاد هست.

امیرالمؤمنین می‌فرماید که صادق مصدق است و حرفش گزاف نیست. معصوم است و روایت هم صحیح است. می‌فرماید آدم‌ها یا عالم ربانی می‌شوند یا در مسیر یادگیری هستند که درست شوند یا آن دسته عمومی هستند که «اَتْباعُ کُلِّ ناعِقٍ» تبعیت می‌کنند از هر صدایی که از جایی درمی‌آید و «یَمیلونَ مَعَ کُلِّ ریحٍ» حزب باد هستند؛ با هر بادی میل به همان سمت می‌کنند. تاریخ ملی شدن نفت را بخوانید جالب است. در یک روز در بهارستان مردم این‌طرف میدان می‌گفتند مرگ بر مصدق، بعدازظهر آن‌طرف میدان می‌گفتند درود بر مصدق. مثلاً مرگ بر کاشانی، درود بر کاشانی. اصلاً هیچ ملاک و معیاری نداشتند. کاری با این بخش نداریم بحث ما عالم ربانی است.

اگر کسی عالم ربانی شد جز رضای خدا چیزی نمی‌خواهد. اگر ما جز رضای خدا چیزی نخواستیم مستجاب‌الدعوه می‌شویم. امام مجتبی علیه‌السلام فرمودند: کسی که در قلبش جز رضای حق خطور نکند، هر کاری که خواست بکند بگوید خدا راضی هست یا نیست؟ خدا خوشش می‌آید یا نمی‌آید؟ راضی هست انجام می‌دهم نیست انجام نمی‌دهم؛ فرمود اگر جز رضای حق خطور نکرد مستجاب‌الدعوه است و من ضامن آن هستم.

این مهم است که امام مجتبی علیه‌السلام می‌فرماید شما برو خودت را تقویت کن به صورتی که جز رضای خدا چیزی را نخواهی، بعد اگر دعا کردی مستجاب نشد بیا سراغ من. من ضامنم که دعای تو مستجاب شود.

دو بال عالم ربانی شدن

پس برای عالم ربانی شدن ما دو بخش داریم طبق مجموعه روایات و آیات که یک، کتاب خدا را عالم شویم و معلم کتاب خدا شویم و در کتاب خدا تدبر و توجه داشته باشیم و از عترت طاهره اطاعت کنیم؛ یعنی قرآن و عترت؛ و دوم آمر به معروف و ناهی از منکر باشیم؛ یعنی در تربیت مردم توسط امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر کوشا باشیم. این دو بال، بال عالم ربانی شدن است. این خلاصه مجموعه آیات و روایات است. عالم ربانی راه انبیا را طی می‌کند و به دستور خدا امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر می‌کند. همراه با رسول خدا و دستورات او حرکت می‌کند.

عالم ربانی شوید؛ گم نمی‌شوید

اگر عالم ربانی نشویم یادتان باشد که مسیر را گم می‌کنیم و دچار افراط‌وتفریط می‌شویم. سال‌های اول طلبگی خدمت شیخنا الاستاذ علامه جوادی آملی بودم. گفتم در تشخیص وظیفه گیر داریم. چگونه وظایفمان را خوب تشخیص بدهیم تا به وظیفه‌مان عمل کنیم؟ ایشان فرمود عالم ربانی شوید وظیفه‌تان را تشخیص می‌دهید که باید چه‌کار کنید.

عالم ربانی مسیر را گم نمی‌کند چون دچار افراط‌وتفریط نمی‌شود. انسان‌هایی که دچار افراط‌وتفریط می‌شوند راه را گم می‌کنند. عالم ربانی علمش بی‌ثمر نیست. عمل صالح دارد. تعلیم و تربیت دارد. دستگیری می‌کند افراد را و به مقصد می‌رساند. خودش تزکیه شده و دیگران را به تزکیه می‌رساند.

و عجیب است مرحوم شیخ طَبْرَسی صاحب مجمع‌البیان روایت قشنگی دارد راجع به عالم ربانی؛ می‌گوید عالم ربانی باید سیاست امور را نیک بداند و جامعه را خوب بپروراند و سیاستمداری ورزیده باشد. چه دارد می‌گوید؟ یعنی این‌طور نیست که عالم ربانی بود با هیچ‌چیز کار نداشته باشد. چنین کسی ربانی نیست. ربانی باید در متن جامعه باشد. باید سیاستمدار و سیاست ورز باشد. هم خودش این‌طور باشد هم دیگران را در این سیاست‌ها بپروراند. منسوب به رب یعنی کسی که سیاست را خوب بلد باشد.

امام عصر علیه‌السلام عهده‌دار پرورش آیات الهی در عالم است. کمالات فردی را به‌تدریج پرورش می‌دهد. انسان‌ها را به مقصد می‌رساند. او آقا و صاحب و مالک ماست. اگر انسان خودش را در اختیار حجت خدا قرار دهد و او تربیت و هدایت انسان را به عهده بگیرد انسان شکوفا می‌شود و به مقامات عالیه می‌رسد. باید تسلیم امام باشیم. ما تسلیم اماممان نیستیم.

خودمان را در اختیار پرورش‌دهنده‌مان قرار بدهیم

همه انسان‌ها که همه آیات الهی هستیم؛ من آیت‌الله هستم، شما آیت‌الله هستید، درخت آیت‌الله است، حیوانات آیت‌الله هستند؛ نشانه‌های خدا هستند؛ و امیرالمؤمنین فرمود خدای تعالی در روی زمین آیه‌ای بزرگ‌تر از من ندارد؛ آیت‌الله‌العظمی به معنای دقیق کلمه امیرالمؤمنین است.

اگر همه ما یکی از آیات الهی هستیم که هستیم، پس خودمان را در اختیار پرورش‌دهنده‌مان قرار بدهیم. مگر نمی‌گوییم «السَّلامُ عَلَیْکَ یَا رَبَّانِیَّ آیاتِهِ» من آیه خدا هستم و پرورش‌دهنده من امام زمان علیه‌السلام است. خودم را در اختیار امام زمانم قرار بدهم تا بزرگ شوم. او اگر پرورش ما را به عهده بگیرد چقدر بزرگ می‌شویم!

روزانه ارتباطمان را با حضرت تقویت کنیم. آداب منتظرین را دنبال کنیم. ما از اماممان دور هستیم؛ در زندگی ما نقش ندارد. باید حضور امام در زندگی ما درک شود. باید تربیت امام را در خودمان ببینیم؛ بفهمیم که داریم تربیت می‌شویم.

حضور در فضای مجازی باید هدفمند و با برنامه باشد

آنکه چشمش، گوشش، دلش، رها است و هرجا دلش خواست می‌رود خصوصاً در این قضایای موجودی که در جامعه‌مان هست مثلاً همین فضای مجازی یا حتی فضای حقیقی، کسی که چشمش رها است، کسی که هرچه که خواست دید و هرچه که خواست شنید و هرچه که خواست خورد، خودش را از مسیر تربیتی امام کنار کشیده.

در این فضاها نباید یله و رها بود. اگر وارد می‌شویم که بعضی وقت‌ها ضرورت است که وارد شویم، نباید رها بود. باید برنامه داشت. هدفمند باید رفت. باید یک تعالی‌ای را در نظر گرفت. در مسیر «رَبَّانِیَّ آیاتِهِ» باید قدم برداشت. اگر حضور دارید با برنامه باید حضور داشته باشید. من می‌بینم عده‌ای ساعت‌ها بی‌هدف و بی‌مقصد پرسه می‌زنند در گروه‌ها و کانال‌ها و خیال می‌کنند چیزی هم گیرشان می‌آید. وقت تلف می‌کنند.

اگر کسی چیزی هم به دست بیاورد از این فضاها باید در زندگی‌اش معلوم شود. در روش زندگی‌اش، در نوع برخوردش با دیگران، در رفتارش باید معلوم شود. فکر می‌کند اگر چیزی خواند و کسی چیزی گفت او هم پس یاد گرفته است. نه این‌طور نیست. اگر ما تحت تعلیم امام زمانمان هستیم که باید باشیم در زندگی ما باید نقش داشته باشد؛ در همه امورات ما، خوردوخوراک و پوشاک و نظم و رفت‌وآمد و برخورد و… خیلی باید مواظب چشم و گوش و دست‌وپایمان باشیم.

امام، آبی گوارا برای تشنه است

در روایت دارد که امام آب گواراست؛ برای کسی که تشنه است ماء عذب است. آب گوارا یعنی انسان را شستشو می‌دهد. پاک می‌کند. منقح و منزه می‌کند. قطعاً اگر ما خودمان را در کنار این آب قرار بدهیم از کثافات و خطاها و لغزش‌ها پاک می‌شویم. زمین وجود ما را آماده پرورش فضائل و کمالات می‌کند. این آب ما را نگهداری می‌کند و رشد می‌دهد. دستمان را از دست امام زمانمان بیرون نکشیم. با امام زمانمان انس بیشتری داشته باشیم.

علم را باید از عالم ربانی گرفت

از امام کاظم علیه‌السلام هشام بن حکم نقل می‌کند: «نُصِبَ الحَقُّ لِطاعَهِ اللّه حدیثو لا نَجاهَ إلاّ بِالطّاعَهِ و الطّاعَهُ بِالعِلمِ و العِلمُ بِالتَّعَلُّمِ و التَّعَلُّمُ بِالعَقلِ یُعتَقَدُ و لا عِلمَ إلاّ مِن عالِمٍ ربّانیٍّ و مَعرِفَهُ العِلمِ بِالعَقلِ» اگر می‌خواهید در مسیر حق باشید باید اطاعت داشته باشید. می‌خواهید نجات پیدا کنید؟ باید اهل اطاعت باشید. کِی می‌توانید اطاعت کنید؟ وقتی‌که علم داشته باشید که چه چیزی را باید اطاعت کنید. علم هم که خودبه‌خود نمی‌آید. باید پای درس بنشینید و یاد بگیرید. چه کسی به دنبال تعلم می‌رود؟ کسی که عاقل باشد و بفهمد که چیزی نیاز دارد. گفت: آب کم جو تشنگی آور به دست تا بجوشد آبت از بالا و پست. شخص تا وقتی تعقل نداشته باشد نمی‌فهمد که اصلاً به چیزی نیاز دارد. آن‌وقت علم را از چه کسی باید بگیری؟ از عالم ربانی؛ عالمی که منسوب به خدای تعالی است.

بزرگان اخلاق را ببینید. این‌ها علمای ربانی هستند و مصداق بالای عالم ربانی امام معصوم است. خدمت امام حسین و اهل‌بیت باشید؛ کتاب‌هایشان به دستتان باشد و بخوانید و عمل کنید.