متن کامل خطبه نماز جمعه ۲۸/۰۳/۱۴۰۰
استان البرز، شهرستان کرج
توسط آیت‌الله حسینی همدانی
بِسمِ‌الله الرَّحمَنِ الرِّحیمِ
اَلحَمدُالله رَبِّ‌العالَمینَ وَالصَّلاهُ وَالسَّلامُ عَلی سَیِّدِ الاَنبیاء وَ المُرسَلینَ
اَلعَبدِ المُوَیَّد وَالرَّسولِ المُسَدَّد اَباالقاسِمِ المُصطَفی مُحَمَّد
وَ عَلی آلِه الطَّیِبینَ الطّاهِرینَ المَعصُومِینَ سِیَّما بَقِیَّهِ اللهِ الاَعظَم فِی الاَرَضِینَ
وَاللَعنَهُ الدّائِمَه عَلی اَعدائِهِم اَجمَعینَ مِنَ الآنِ اِلَی قیامِ یَومِ الدّین
یاایهاالذین آمنوا اوصیکم و نفسی بتقوی الله. اهل تقوا همانطور که بزرگ‌ترها را تکریم می‌کنند و احترام می‌گذارند نسبت به رعایت حقوق کودکان کم‌کاری ندارند. مولانا سجاد علیه‌السلام درباره حقوق کودکان در رساله حقوق فرمودند: «وَ حَقُّ الصَّغِیرِ رَحْمَتُهُ وَ تَعْلِیمُهُ وَ الْعَفْوُ عَنْهُ» حق خردسال مهربانى با او و آموختن او و گذشت از او است. «وَ السَّتْرُ عَلَیْهِ وَ الرِّفْقُ بِهِ» و عیب پوشى و رفق با او است. «وَ الْمَعُونَهُ لَهُ» و کمک به او است.
در نسخه دیگر آمده است «والمُدارَاهُ له و تَرکُ مُمَاحَکَتهِ فانَّ ذلکَ اءَدنى لِرُشدِهِ» مدارا و تحریک نکردن او، کوتاه ترین راه براى رشد او است. مدارا، یعنى در حد توان، از او انتظار داشتن، مثلاً از او انتظار نداشته باشد مانند یک بزرگسال سخن بگوید، و اگر خطا و لغزشى در زبان دارد، او را ببخشد و امثال اینها. روایاتى که در باب کودکان و نحوه برخورد و تربیت آنان وارد شده فراوان است و در بین آنها به بهترین شیوه های تربیت کودک که در آینده نقش مهمی در اجتماع خواهد داشت اشاره شده است.
بیشتر ما توجه به این نکات نداریم. شخصیت کودک را در همان کودکی‌اش خراب میکنیم. بعد که در اجتماع وارد می‌شود توانایی‌هایی که خدا به او داده و باید داشته باشد و بالقوه در او هست بالفعل نمیشود.
بیان امام سجاد در این بخش، چند مورد است که به هرکدام اشاره کرده و توضیح مختصری می‌دهم: اوّل عطوفت و مهربانی. اسلام عزیز روی مسئله مهربانی با کودکان تأکید فراوان دارد. بالاخره حضانت کودکان تربیت و تأمین نیازهای آنان برای انسان ولو وجودشان خانواده را گرم و شیرین میکند اما مشکلاتی را به همراه دارد.
در مکتب اهل‌بیت یاد می‌گیریم که راه هموار شدن سختی‌های تربیت مهربانی با آنان است. رسول خدا فرمودند: اطفال را دوست بدارید و به آنها مهر بورزید. و در بیانی امیرالمؤمنین علیه السلام فرمودند: مانند سنگدلان بى رحم جاهلیت نباشید که فرزندان خود را از ترس گرسنگى زنده به گور مى کردند. سنگ دلی نسبت به کودکان را مذمت فرمودند.
توجه به این نکته هم دارید مطالبی که گفته می شود حق کودکان است چه فرزند ما باشند و چه نباشند. مرحوم مجلسى نقل می کند: هرگاه رسول خدا شب را صبح مى کردند، بر سر فرزند و فرزند فرزندانشان دست مى کشیدند. خود این دست بر سرِ کودک کشیدن موضوعیت دارد و نشانه مهربانی و عطوفت است. اگر کسی را دیدید که این علقه ها را ندارد بدانید که در روحش نقصان وجود دارد. امیرالمؤمنین علیه السلام فرمودند: مهربانى و مهرورزى با کودکان یک حق است و فرد بزرگتر به عنوان تکلیف باید با آنها، مهر و محبت پیشه کند.
در آداب تربیتی فرزندان مطالب فراوانی هست. بعضی وقت ها دیده اید خانه های ما مثل موزه می ماند. پر از اشیایی است که بچه ها می خواهند حرکت کنند دائم به آنها می‌گوییم نرو! نکن! دست نزن! خود این نکن نکن ها در بچه ممنوعیتی ایجاد می کند. شخصیت او از همان اول بزرگ نمیشود. در خاطرات حضرت امام شنیدم از نزدیکان حضرت امام که اتاقی که حضرت امام در آن حضور داشتند تا یک متر در آن چیزی نبود. می گفتند بچه ها در آنجا هر چه دلشان می‌خواهد انجام بدهند. چون چیزی برای از بین رفتن وجود نداشت که به بچه بگوییم نکن و نرو و دست نزن. چنین بچه ای چیزی برای شخصیتش نمی ماند و از بین می رود. این ها را باید توجه داشته باشیم.
بعد امام سجاد مسئله علم آموزی و تعلیم ادب را بیان فرمودند. یعنى غیر از آموزش علوم مصطلح و گوناگون، خصوصاً تعالیم دینی و مذهبی، پدران و مادران باید در آموزش ادب و رسم صحیح زندگى به کودکان تلاش جدی داشته باشند و کوتاهی نکنند. بعد امام علیه السلام به مسئله عفو و بخشش اشاره فرمودند که اگر کودک به اقتضاى سن خود خطایى کرد و اشتباهى را مرتکب شد، بزرگ ترها باید از او بگذرند و بلافاصله اقدام به تنبیه نکنند.
بله گاهی لازم است فرزند را تأدیب کنیم، اما حدود آن چه مقدار است؟ آیا اجازه ضرب داریم؟ یکی از بهترین راه های تربیت، اغماض و گذشت از خطاهاى کودکان است. بعد پوشاندن خطاهاى اوست به نحوی که نگذاریم منتشر شود. تا در آینده که از رشد فکری بیشتری بهره برد راه توبه کردن از خطا در او هموارتر باشد. و الا اگر گناهان او منتشر شده باشد و جامعه او را شخص خطاکاری بشناسد، رغبت به گناه در او تقویت مى شود و دیگر به دنبال توبه و بازگشت نخواهد بود. و در نتیجه والدین و یا هر کسى که باعث از بین رفتن وجه و تحقیر او در جامعه شده باشد، در خطاهای آینده او شریک خواهد بود.
بعد حضرت به مدارا کردن با کودک در اموری که انجامش برای او به خاطر ناتوانی جسمی و امثال آن سخت است اشاره فرمودند. و بعد تاکید کردند که کودکان را سرزنش نکنید. اینکه با کودکان مدارا کنیم و او را وادار به لجبازی نکنیم از روش های مهم تربیتی است. امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: زیاده روى در سرزنش کردن، باعث برافروخته شدن آتش لجاجت مى شود. و فرمود: اگر خواستى کار زشتى را مذمت کنى، کوتاه سخن بگو. این ها همه درس است که البته ما فقط می شنویم ای کاش در زندگی به این مباحث عمل می کردیم.
در باره پرهیز از تنبیه هم موارد فراوانی سفارش داریم و اینکه اگر خواستید تأدیب کنید سرزنش کافی است. و ضرب‌وجرح ممنوع است. و بعض فقها حرام می دانند. امام موسى بن جعفر علیه السلام به پدرى که قصد داشت فرزندش را تأدیب کند، فرمودند: حق ندارى او را کتک بزنى، فقط مى توانى از او دورى کنى، اما این دورى هم نباید طولانى شود.
حتی تأدیب در محیط آموزشی هم باید خیلی دقیق باشد. گاهی ملامت کردن هم اثر عکس دارد. و باعث می شود کودک از درس و مدرسه و تحصیل متنفر شود. امیرالمؤمنین علیه السلام مى فرمایند: ملامت زیاد، به خصوص در ملا عام باعث مى شود تا دل ها به کینه مبتلا شود و دوستان از انسان فرار کنند.
این یک بحث عمومی است چه کودک و چه بزرگسال دائم ملامت کردن در جمع بعضی وقتها دیگر بی اثر است. باید خصوصی گفت. باید کوتاه گفت. مسیری را که اهل بیت برای ما روشن کردند طی کنیم و عمل کنیم.
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
وَالْعَصْرِ ﴿۱﴾ إِنَّ الْإِنْسَانَ لَفِی خُسْرٍ ﴿۲﴾ إِلَّا الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ ﴿۳﴾
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ
اَلحَمدُالله رَبِّ‌العالَمینَ اَلصَّلاهُ وَالسَّلامُ عَلی سَیِّدِ الاَنبیاء وَ المُرسَلینَ اَبَالقاسِمِ مُحَمَّد
وَ صَلِّ عَلَی اَمیرِالمُؤمِنینَ عَلیِ بنِ اَبی طالِب وَ عَلَی فاطِمَهَ الزَّهرا سَیِّدَهِ نِساءِ العالَمینَ
وَ عَلَی الحَسَنِ وَ الحُسَینِ سَیِّدَی شَبابِ اَهلِ الجَنَّه وَ عَلَی عَلیِ بنِ الحُسَینِ وَ مُحَمَّدِ بنِ عَلی
وَ جَعفَرِ بنِ مُحَمَّد وَ موسَی بنِ جَعفَرِ وَ عَلیِ بنِ موسی وَ مَحَمَّدِ بنِ عَلی وَ عَلی بنِ مُحَمَّد
وَالحَسَنِ بنِ عَلی وَ الخَلَفِ القائِم الحُجَّه حَجَجِکَ عَلی عِبادِک وَ اُمَنائِکَ فِی بِلادِکَ
خودم و همه ی شما نمازگزاران محترم را به رعایت و تقویت و تسدید تقوای الهی دعوت می کنم. اهل تقوا قبل از هر اقدامی به پایان کار توجه می کنند که آیا مرضی رضای خدا هست یا نیست و اگر بود انجام می دهند ولو در ظاهر، پایان آن تلخ باشد.
امیرالمومنین علیه السلام در حکمت ۱۴۳ از حکم نهج البلاغه فرمودند: «لِکُلِّ امْرِئٍ عَاقِبَهٌ حُلْوَهٌ أَوْ مُرَّهٌ» هر کس سرانجامى شیرین و یا تلخ دارد. امام علیه السلام با دو کلمه شیرین و تلخ که استعاره از لذت بخش بودن و ناپسند بودن است به دو نوع پایان کار و نتیجه عملِ انسان اشاره کرده است. پایان خوب، بهشت و لذات بهشتى است که سرانجامى شیرین است. و پایان شر و بد، جهنم است و آتش و عذاب، که سرانجامى تلخ است.
این بیان شبیه آیه ۱۰۵ سوره مبارکه هود است که فرمود: «یَوْمَ یَأْتِ لا تَکَلَّمُ نَفْسٌ إِلَّا بِإِذْنِهِ فَمِنْهُمْ شَقِیٌّ وَ سَعِیدٌ» روزی که چون فرا رسد، هیچ کس جز به اجازه او سخن نمی گوید. پس برخی تیره بخت و برخی نیک بخت هستند. و در روایت از علی علیه السلام دارد هر کس به محاسبه نفس خود بپردازد سعید می شود یعنی خوشبخت می شود. و در بیان دیگری فرمودند: سعید کسی است که در اطاعت خدا اخلاص داشته باشد. خدایا چنان کن سرانجام کار تو خشنود باشی و ما رستگار.
اول تیر ماه مصادف با یازدهم ذى القعده سال گشت ولادت امام رئوف حضرت علی بن موسی الرضا علیه آلاف التحیه و الثناء است که در سال ۱۴۸ ه. ق، در شهر مدینه و در بیت امام هفتم واقع گردید و عالم وجود را به وجود خود منور گرداند. ولادتش بر همه عاشقانش مبارک باد.
ریشه های عمیق علم اهل بیت علیهم السلام و نامحدود بودن این علوم و اتصال به علم الهی از طریق آن حضرت نشان داده شد، به طوری که لقب عالم آل محمد صلی الله علیه وآله گرفت. امام صادق، امام باقر و امیرالمؤمنین اینها هم علوم خودشان را نشان دادند ولی به امام رضا عالم آل پیغمبر گفته می شود به خاطر ویژگی هایی است که در بروز این علوم از امام رضا ظاهر شد.
مثلاً در زمینه پاسخ به شبهات که حضرت اقدامات گسترده ای داشتند، فقط در مسئله امامت، در مسائل دیگر مثل نبوت و توحید و موارد دیگری که در آن زمان اهل بیت با آن مواجه بودند را در نظر بگیرید فقط در مسئله امامت محمدبن عیسى یقطینى می گوید: وقتى مردم، در مسئله امامت امام رضا علیه السلام اختلاف پیدا کردند من که مسئول جمع آورى پرسشهاى مردم و پاسخهاى آن حضرت بودم، پانزده هزار مسئله گرد آوردم که از حضرت سؤال شده بود و وى به تک تک آنها پاسخ فرموده بودند.
بنابراین اگر دنبال الگو و چراغ راه برای زندگی فردی و اجتماعی خود می گردیم امام رضا علیه السلام بهترین روش ها را به ما نشان داده اند. در دهه کرامت هم هستیم و در روزهای آینده کاروان بزرگ خادمان از حرم حضرت رضا علیه السلام می آیند به اینجا که در خدمتشان خواهیم بود و شما هم ان شاء الله مهمان نوازی خواهید کرد. مقدمه الجیش آنها امروز در نماز جمعه حاضرند . ان شاء الله خدای تعالی همه ما را از برکات وجودی حضرت رضا بهره مند کند.
حضرت آنچه که یک مسلمان در قبال خود و جامعه نیاز دارد که همان سبک زندگی است را، از منظر دین مبین اسلام تبیین نموده و ارائه کرده اند. روایتی است از رسول خدا که به همین مضمون از اهل بیت علیهم السلام هم نقل شده است که فرمودند: «سَتُدْفَنُ بَضْعَهٌ مِنِّی بِخُرَاسَانَ مَا زَارَهَا مَکْرُوبٌ إِلَّا نَفَّسَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ کَرْبَهُ وَ لَا مُذْنِبٌ إِلَّا غَفَرَ اللَّهُ لَهُ ذُنُوبَهُ… وَ أَوْجَبَ اللَّهُ لَهُ الْجَنَّهَ وَ حَرَّمَ جَسَدَهُ عَلَى النَّارِ». پاره تن من در خراسان دفن خواهد شد که هیچ صاحب مشکل و غمی نیست که او را زیارت میکند مگر اینکه غمش برطرف می شود. و هیچ گناهکاری نیست که او را زیارت کند مگر خدا گناه او را مورد مغفرت قرار میدهد. و خدا بهشت را بر او واجب میکند و جسمش به آتش جهنم حرام می شود.
نکات مهمی در این روایت هست یکی این است که «غَفراللهُ لَهُ ذُنُوبَهُ» یعنی زیارت امام رضا علیه السلام موجب غفران گناهان می شود همانطور که وقتی انسان استغفار می کند و طلب مغفرت از خدای تعالی دارد. یکی دوتا روایت هم نیست که اثر زیارت حضرت را مغفرت عظیم الهی می داند. و این بشارت بزرگی است برای اهل ایمان که وقتی کنار حضرت قرار می گیرید به دارالضیافه بزرگ غفران الهی وارد شده اید.
قطعاً بعد از زیارت امام علیه السلام دعای بعد از زیارت را هم خوانده اید که مرحوم شیخ عباس قمی در مفاتیح فرموده است که هر زمان که زیارت را در آن مشهد مقدّس خواندی، این دعا را ترک مکن «… رَبِّ إِنِّی أَسْتَغْفِرُکَ اسْتِغْفارَ حَیاءٍ، وَأَسْتَغْفِرُکَ اسْتِغْفارَ رَجاءٍ، وَأَسْتَغْفِرُکَ اسْتِغْفارَ إِنَابَهٍ، وَأَسْتَغْفِرُکَ اسْتِغْفارَ رَغْبَهٍ، … رَهْبَهٍ، …طَاعَهٍ، … إِیمانٍ، … إِقْرارٍ…».
نکته دیگری که توجه شما را به آن جلب می کنم این است که ماه ذیقعده و ذی حجه و محرم از نظر اهل معرفت فصل دیگری است برای خودسازی و بندگی که بحثی دارد و در زمانی بیان خواهم کرد ان شاءالله. ما دو فصل برای خودسازی داریم. فصل اولش رجب است و شعبان و رمضان. شوال در وسط قرار گرفته که خودش موضوعات خاص دارد و مطالب معرفتی بزرگی در ماه شوال مطرح هست و یک عظمت زیادی دارد که ما از آن غفلت میکنیم. بعد از آن فصل دوم شروع می شود که ذی قعده و ذی حجه و محرم است.
اما آنچه الان عرض می کنم این است که ایام ویژه ای که این سه ماه دارند از زیارت مخصوص امام رضا علیه السلام بگیرید تا عرفه و عید قربان و عید غدیر و عزاداری اباعبدالله علیه السلام همه اینها برای تزکیه و خودسازی انسان و رساندن او به اوج بندگی است و جالب است بهترین و مهمترین دستور العملی که برای ماه اول فصل خودسازی یعنی ماه رجب داده شده استغفار است.
و همین دستور برای ماه اول از فصل دوم که ذیقعده است هم داده شده که زیاد استغفار کنید با دقت می بینید که استغفار در ماه ذی قعده، مثل ماه رجب است و رسول خدا هم بخصوص نماز توبه و استغفار روز یک شنبه را با آن همه فضیلت آموزش دادند. بعد هم در حریم رضوی که قرار می گیرید باز استغفار مطرح است.
خیلی اثر دارد این استغفار. گاهی انسان دچار همّ و غمّ می شود از مسائل جاری زندگی مسائل سیاسی ، اقتصادی، اجتماعی از جهات مختلف برای انسان کدروت و غم می آورد که راه برون رفت را اهل بیت استغفار بیان فرمودند: «مَن کَثُرَتْ هُمومُهُ فَعلَیهِ بالاستِغفارِ» کسی که غمش زیاد شد زیاد استغفار کند.
و یا فرمودند: «مَن لَزِمَ الاستِغفارَ جَعَلَ اللَّهُ لَهُ مِن کُلِّ هَمٍّ فَرَجاً، ومِن کُلِّ ضِیقٍ مَخرَجاً». هر کس ملازم استغفار باشد که بعد نماز عصر به خصوصه ۷۰ بار وارد شده هر هم و غمی را گشایش برایش ایجاد میکند و و هر تنگنایی را راه خروجی قرار میدهد. خدای تعالی توفیق دهد در مسیر بندگیش استوار باشیم.
انشاء الله این بیماری شرش را از بلاد اسلامی ببرد تا بتوانیم به زیارت حضرت ثامن الحجج مشرف شویم و نور بگیریم.
احتمالا با خبر شدید که نخست وزیری که ۱۲ سال این منصب را در رژیم جعلی و منحوس صهیونیستی در اختیار داشت و در این مدت نا امنی بوجود آورد و ترور کرد و در گسترش فساد مالی و اخلاقی و سیاسی کوتاهی نکرد به برکت جنگ ۱۲ روزه مقاومت اسلامی بالاخره نتوانست بر مشکلاتی که خودش درست کرده بود غلبه کند و ساقط شد.
سقوط او این نوید را به همه ما می دهد که زوال کودک کشی و خونریزی و جنایت به سرعت به پایان خودش نزدیک می شود عن قریب از رسانه ها خواهیم شنید که همه را به جشن پیروزی نابودی صهیونیست ها دعوت می کنند. امروز با توجه به پیروزی های مقاومت و پیروزی بشار اسد و شکست ترامپ و عدم توان مقاومت در مقابل غزه و ده ها مورد دیگر، وضعیت غاصبان اشغال گر سخت تر شده، چون علاوه بر ترس و اضطرابی که از مقابله با مقاومت دارند، باید برای آرامش داخلی خودشان هم فکر اساسی بکنند، داخله آشفته و پریشانی دارند و خیلی شیرازه شان به هم خورده است. به فضل پروردگار عالم ماه های آینده شاهد نزول برکات الهی به نفع جبهه مقاومت و مستضعفان خواهیم بود.
نکته دیگر اینکه به فضل پروردگار امروز مردم ایران اسلامی در این انتخابات با حضورشان تو دهنی محکمی به یاوه سرایان و بدخواهان خواهند زد. تا الآن که اخبار را رصد میکنیم تا الآن زده اند و انشاء الله تا آخر شب این ضربات ادامه دارد و نشان می دهند که برای سربلندی و عزت کشورشان، برای امنیت و آبادانی کشورشان برای استقلال و آزادی کشورشان مقتدرانه وارد عرصه تصمیم گیری می شوند و رای خود را به صندوق می ریزند و با شکوه و عظمتی که بوجود می آورند دشمنان خارجی و ایادی داخلی آنان را غافلگیر و بهت زده خواهند کرد.
دوستانی که تا الآن اقدام نکرده اند عجله کنند که از مصادیق اعمال صالحه ای که هم باید برای آن سبقت گرفت که «فَاسْتَبِقُوا الْخَیْرَاتِ» و هم عجله کرد «سابِقُوا إِلى مَغْفِرَهٍ مِنْ رَبِّکُمْ» تا از ثواب بیشتر بهره برد همین رأی دادن است. تذکر این نکته هم لازم است که بعد از انتخابات برای همه، چه کاندیداها و چه طرفدارانشان چه در ریاست جمهوری و چه در شوراهای شهر و روستا باید روز همدلی و مهرورزی باشد.
همیشه فردای انتخابات روز پیروزی ملت است. روز شادی مردم و غم دشمنان است. همه شاهد بودید که در این چند ماه اخیر چگونه خناثان با انواع حیل شیطانی، مذبوحانه و بی وقفه تلاش کردند تا مردم ناامید شوند و رغبت به شرکت نداشته باشند و عرصه را خالی کنند، بخصوص منافقین که از ۳۰ خرداد سال ۶۰ که اعلام تقابل با انقلاب و نظام کردند تا امروز دست از دشمنی برنداشته اند.
سازمانی که با شعار مبارزه برای خلق ۱۷ هزار نفر از خلق بی گناه اعم از دانش آموز و کاسب و کارمند و زن خانه دار را ترور، و بعضی ها را مثله کردند و پوست کندند. و امروز هم همکار وهابیت و تروریست های دولتی و داعشی ها هستند و با وقاحت تمام برای مردم نسخه رهائی می پیچند. اما هیچکدام نتوانستند و امروز با روی سیاه و گردن های شکسته، خود را برای توطئه های بعدی آماده می کنند تا در آینده شکست دیگری را تجربه کنند.
آنچه مهم است بعد از استقرار دولت جدید، این است که همه باید به رئیس جمهور منتخب کمک کنیم تا بتواند کشور را به نصاب لازم برساند و خود او هم باید در تلاشی دائمی و با بکار گرفتن همه عناصر توانمند به رفع مشکلات اقدام کند تا امور به مرور اصلاح شوند. جا دارد اینجا به نوبه خود از همه کسانی که تلاش کردند تا هر دو انتخابات پرشور برگزار شود تقدیر و تشکر کنم.
اول تیر ماه هم روز اصناف است، بیش از هفتاد هزار واحد صنفی در استان با تحمل مشکلات فراوان معیشتی در ایام کرونا، قسمت اعظم این صنوف همکاری خوبی با ستاد کرونا و مسئولین برای رفاه حال مردم داشتند که به نوبه خود تشکر و قدردانی می کنم.
سالگشت تأسیس سازمان تبلیغات و روز تبلیغ و اطلاع رسانی دینی است اینجا مطالب فراوانی دارم که فرصت بیان نیست. اولین روز از هفته قضائی هم هست که انشاءالله با قید حیات و توفیق بیان، هفته آینده نکاتی را عرض خواهم کرد. به خاطر اینکه انتخابات در این محیط برگزار می شود خطبه را در این نوبت کوتاه خواندم.
