نام کتاب: خشت های معرفت – گفتارها – دفتر چهارم
مسجد، پایگاه انسان‌سازی
مولف: سید محمد مهدی حسینی همدانی
نوبت چاپ: اول
ناشر: انتشارات راه دان
در ابتدای این کتاب میخوانیم:
مقدمه
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
«ما کانَ لِلْمُشْرِکینَ أَنْ یَعْمُرُوا مَساجِدَ اللّهِ شاهِدینَ عَلى أَنْفُسِهِمْ بِالْکُفْرِ أُولئِکَ حَبِطَتْ أَعْمالُهُمْ وَ فِی النّارِ هُمْ خالِدُونَ
إِنَّما یَعْمُرُ مَساجِدَ اللّهِ مَنْ آمَنَ بِاللّهِ وَ الْیَوْمِ الآْخِرِ وَ أَقامَ الصَّلاهَ وَ آتَى الزَّکاهَ وَ لَمْ یَخْشَ إِلاَّ اللّهَ فَعَسى أُولئِکَ أَنْ یَکُونُوا مِنَ الْمُهْتَدینَ»
توبه/۱۷-۱۸
مشرکان را نرسد که مساجد خدا را آباد کنند؛ درحالی‌که به کفر خویش شهادت می‌دهند. آنان‌اند که اعمالشان به هدررفته و خود در آتش جاودان‌اند. مساجد خدا را تنها کسانی آباد می‌کنند که به خدا و روز بازپسین ایمان آورده و نماز برپا داشته و زکات داده و جز از خدا نترسیده‌اند؛ پس امید است که اینان از راه‌یافتگان باشند.
تاریخ پرفرازونشیب مساجد از صدر اول تاکنون، آیات و روایات واردشده پیرامون این مکان مقدس، میزان توجه اولیای دین، تشکیل حلقه‌های علمی و هسته‌های مقاومت و به‌طورکلی شکل‌گیری جریان‌های اجتماعی و انقلاب‌های بزرگ با محوریت مسجد، همگی حاکی از اهمیت این پایگاه تأثیرگذار اسلامی در جوامع بشری است.
برای کسی تردیدی نیست که مسجد برترین و بالاترین مکان عبادت و یاد خداوند متعال است که همواره چراغ پرفروغ هدایت و علامت توجه به همه خوبی‌ها و مکارم اخلاقی و سجایای انسانی بوده و روش‌های مادی وزندگی هوس مدارانه و تکاثری را طرد کرده و دائم در تربیت انسان‌ها به سمت خیر و صلاح و جلوگیری از آسیب‌های اجتماعی نقش اساسی و محوری داشته است.
اگر کسی به کمال رسید و رشد معنوی داشت و سلوکی تا فناء فی الله پیدا کرد همه در مسجد بوده است.
رسول گرامی اسلام -صلی‌الله علیه و آله و سلم- اولین بنای مسجد را بعد از هجرت به مکه و قبل از ورود به مدینه در قریه‌ای به نام «قبا» پی‌ریزی کردند و همین مسجد که خود حضرت هم در ساخت آن به اصحاب کمک کردند، در عین سادگی مفتخر به خطاب الهی می‌شود و طبق آیه ۱۰۸ سوره مبارکه توبه، خدای متعال صریحاً می‌فرمایند بنای مسجد قبا از روز اول بر اساس تقوا بوده است.
بعدازآن بود که «یثرب»، «مدینه» شد؛ یعنی ورود به مدنیت و تمدن صحیح و شکوفا شدن جامعه با داشتن حیات طیبه، نمی‌شود مگر از طریق مسجد. مسجد بنا شد، حکومت اسلامی شکل گرفت و ستاد مدیریتی و عملیاتی هم مسجد بود.
البته در تاریخ به مسجد دیگری هم برمی‌خوریم که دقیقاً در نقطه مقابل این مسجد قرار می‌گیرد و جایگاه مقدس و کارکرد اصلی خود را از دست می‌دهد تا جایی که معروف می‌شود به «مسجد ضرار»؛ سازندگان این مسجد ادعا می‌کردند که آن را برای بیماران و گرفتارانی که امکان حضور در مسجد قبا را نداشته‌اند ساخته‌اند؛ ولی آیه ۱۰۷ سوره مبارکه توبه، این مطلب را رد نموده و اعلام می‌نماید که این مسجد، باهدف ترویج کفر، تفرقه و اختلاف بین مؤمنان و پایگاهی علیه پیامبر -صلی الله علیه و آله و سلم- ساخته‌شده بود.
این چرخش ۱۸۰ درجه نشان می‌دهد که شیطان از هر طریقی برای رخنه در بین مسلمین و برهم زدن اتحاد ایشان و حرکت در صراط مستقیم الهی، استفاده می‌کند و به هر دستاویزی چنگ میزند؛ حتی پایگاه مقدسی به نام مسجد.
بر همین اساس ضرورت شناخت مسجد تراز اسلامی از غیر آن، بیش‌ازپیش آشکار می‌گردد. اگر مسجد جایگاه اصلی خودش را حفظ کرده و درگیر و دار گذر زمان، دستخوش هواهای نفسانی و القائات شیطانی و کج‌فهمی‌ها و تعصبات کورکورانه نگردد، می‌تواند منشأ هدایت خلق به‌سوی اهداف والای الهی گردد و چنان تحولی در جوامع بشری ایجاد نماید که مردم دسته‌دسته به دین خدا وارد شوند و با اتحاد خود حول محور مسجد، بساط ظلم و جور را ریشه‌کن کنند. چنانچه در طول تاریخ اسلام، مساجد پایگاه مبارزه با ستمگران بوده و زور مداران و ظالمان هم دائماً با مسجد به مبارزه برخاستند که مصداق آن در این دوران، رژیم غاصب صهیونیستی است که حتی اقدام به آتش زدن مسجدالاقصی هم کرد.
جدال اهل حق و حامیان باطل درنهایت به این نقطه ختم خواهد شد و اراده الهی به این امر تحقق گرفته است که غلبه با حزب خدا باشد. از همین روی، نگاه متولیان مساجد به ساخته‌شدن مؤمنانی که خود را مؤثر در تحقق اراده الهی می‌بینند، باید به‌صورت ویژه و جهت‌گیری برنامه‌ریزی‌ها به این سمت‌وسو باشد و همه باید بدانیم که مسجد، به‌طورقطع در شکل‌گیری تمدن نوین اسلامی و پیروزی جبهه حق بر باطل دارای جایگاه مهمی می‌باشد.
توجه به این ظرفیت بالا که خداوند متعال در این مکان مقدس قرار داده، نیاز به بصیرت و شناخت عمیق با بهره‌گیری از آیات و روایات و تاریخ اسلام دارد؛ و این امر در درجه اول متوجه علمای دین و روحانیت معظم است که این ظرفیت بالا را به متدینین معرفی نموده و خود به نحو احسن از آن استفاده نمایند و در درجات بعد همه‌کسانی که به‌نوعی در امور مسجد دخیل هستند، باید این بصیرت را پیدا کنند تا خدای‌نکرده، ناخواسته مسجد را از مسیر اصلی خود منحرف نسازند.
آیا واقعاً توانسته‌ایم به مساجد به‌عنوان خاستگاه انقلاب اسلامی آن‌چنان‌که شایسته است برسیم؟ مسئولان محترم نظام اسلامی که برخاسته از مساجد هستند و باید باشند، چقدر به این پایگاه اولیه انقلاب خدمت کرده‌اند؟
همه باید در معمور شدن مساجد کمک کنیم، هم آبادانی ظاهری آن و هم عمران معنوی آن، یعنی طوری برنامه‌ریزی شود که جمعیت آن فراوان گشته و جوانان و نوجوان علاقه‌مند به حضور و پیگیری از فضای نورانی مسجد باشند.
در همین راستا در فرصت‌های مغتنم ازجمله خطبه‌های نماز جمعه و جلسات و همایش‌ها مواردی اشاره شد که دوستان دفتر خلاصه‌ای از این مباحث را در قالب کتابچه‌ای گردآوری نموده‌اند؛ لذا از تلاش و مساعی عزیزان تشکر و قدردانی نموده و امیدوارم گامی در تبیین موضوع برداشته باشم.
و السلام علی من اتبع الهدی
حسینی همدانی
کرج، تیرماه ۱۳۹۷
