روزهای پایانی ماه شعبان‌المعظم است. این روزها را داریم سپری می‌کنیم. امیدوارم همگی ما آمادگی حضور و درک ماه مبارک رمضان را داشته باشیم.
ماه شعبان مقدمه است. ماه غفران الهی است. امیدوارم همه ما از آن بهره برده باشیم و خدا همه ما را مورد مغفرتش قرار داده باشد. اگر تا حالا هم مورد رحمت و غفران الهی واقع نشدیم از خدای تعالی می‌خواهیم که در این ساعات پایانی و روزهای پایانی ماه شعبان ما را مورد مغفرت خودش قرار بدهد.
به ما فرمودند که در روزهای پایانی و ساعات پایانی این جمله را زیاد تکرار کنید که ” اللهم ان لم تکن غفرت لنا فی ما مضی من شعبان فاغفر لنا فیما بقی منه ” که خدایا اگر ما را در این ماه شعبان تا حالا نیامرزیدی، در باقیمانده آن قلم عفوت را بر ما بکش.
مرحوم شیخ صدوق رضوان‌الله علیه در کتاب امالی خودش روایتی را از امام رضا علیه‌السلام نقل می‌کند که حضرت رضا علیه آلاف التحیه والثنا از آباء گرامی خودشان روایت را نقل می‌کنند تا می‌رسد به امیرالمؤمنین سلام‌الله‌علیه که حضرت امیر فرمودند رسول خدا صلی‌الله علیه و آله و سلم روزی برای ما خطبه می‌خواندند. در بعضی از روایات دارد که در جمعه آخر ماه شعبان بود. پیغمبر خطبه می‌خواندند و مردم را به آمدن ماه مبارک رمضان خبر دادند.
در آن خطبه فرمودند: همگی به ضیافت الهی دعوت شده‌اید “أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّهُ قَدْ أَقْبَلَ إِلَیْکُمْ شَهْرُ اللَّهِ بِالْبَرَکَهِ وَ الرَّحْمَهِ وَ الْمَغْفِرَهِ” این حدیث خیلی حدیث زیبا و نورانی است. بحث مفصل دارد. بندبند آن جای توجه دارد. این ماه دارد به سمت شما می‌آید با لشگرش می‌آید. سه دسته لشگر دارد. برکت و رحمت و مغفرت. هر دهه را می‌شود یکی از این دهه‌ها قرارداد. دهه برکت دهه رحمت دهه مغفرت. ” شَهْرٌ هُوَ عِنْدَ اللَّهِ أَفْضَلُ الشُّهُورِ ” نزد خدا بالاترین ماه‌هاست ” وَ أَیَّامُهُ أَفْضَلُ الْأَیَّامِ و لَیَالِیهِ أَفْضَلُ اللَّیَالِی وَ سَاعَاتُهُ أَفْضَلُ السَّاعَاتِ ” یعنی هیچ لحظه‌ای از آن را به‌غفلت نگذرانید.
حالا روزهای پایانی ماه شعبان است و عن‌قریب (به ماه رمضان) نزدیک می‌شویم. از همین‌الان برنامه‌ریزی و مدیریت زمان کنید که از لحظات ماه رمضان استفاده کنید. اینجای روایت مهم است ” هُوَ شَهْرٌ دُعِیتُمْ فِیهِ إِلَى ضِیَافَهِ اللَّهِ ” شما به ضیافت الهی دعوت شده‌اید ” وَ جُعِلْتُمْ فِیهِ مِنْ أَهْلِ کَرَامَهِ اللَّهِ ” و خدای تعالی شما را در این ماه اهل کرامت قرارداد. هرکدام از این‌ها مفاهیمی است که باید برای آن جداجدا بحث کرد که ببینید چه ماه باعظمت و بزرگی را پیش رو داریم. بعد به مزایا و فضایل این ماه و اعمالی که موردقبول خداست اشاره فرموده و در قسمتی به دو مسئله مهم و کارساز اشاره می‌کند که ما هم باید به آن توجه داشته باشیم.
فرمود ” وَ تُوبُوا إِلَى اللَّهِ مِنْ ذُنُوبِکُمْ ” در این ماه از گناهانتان و خطاهایتان و لغزش‌هایتان اگر در ماه رجب و شعبان نتوانستید از آن‌ها خلاص شوید، فرصت شما ماه رمضان است. در این ماه خودتان را نجات بدهید که با توبه انسان از آلودگی‌های گذشته پاک می‌شود. ظرف وجودی‌اش آمادگی دریافت انوار الهی را پیدا می‌کند. لذا بعد از توبه و پاک شدن بلافاصله می‌فرماید ” وَ ارْفَعُوا إِلَیْهِ أَیْدِیَکُمْ بِالدُّعَاءِ فِی أَوْقَاتِ صَلَاتِکُمْ ” دست‌هایتان را در موقع نماز موقعی که در طول شبانه‌روز مشغول نماز هستید در این ماه دست‌هایتان را بالا بگیرید از خدای تعالی طلب کنید درخواست کنید و دعا کنید. چون موقع نماز خدای تعالی نظر رحمتش را بر بندگانش دارد.
درهای رحمت الهی در موقع نماز باز است. خصوصاً ظهر درهای رحمت الهی به سمت بندگان باز است. در موقع ظهر هر کس از خدا طلب کند امید استجابت در او بیشتر است. حسین علیه‌السلام جنگ را تا ظهر طول داد. فرموده باشد به اینکه من می‌خواهم بعدازظهر جنگ شود منتظر هستم ظهر شود که درها باز شود برای این امت دعا کنم شاید از این تصمیمی که دارند برگردند. درهای رحمت خدا در موقع نماز باز است.
در فراز دیگری به اهمیت افطاری دادن اشاره‌کرده است اینکه لازم نیست حتماً خیلی مفصل و تجملاتی باشد که متأسفانه این هم یک بلیه ای است. بلکه حتی به‌اندازه خرما یا لیوانی از آب باشد اثر افطاری دادن را دارد و آثار فراوانی بر این کار بار است.
نگذارید شیطان در امور معنوی شما رخنه کند. بعضی‌ها با همین افطاری دادن به جهنم می‌روند. مواظب باشید اسراف و اتراف و بریزوبپاش و سفره‌های رنگین و سفره‌هایی که محرومین آرزوی قسمتی از آن را برای طول سالشان دارند این‌ها با روح دین سازگاری ندارد. نگذارید که شیطان رخنه کند. مدیریت را دست خودتان داشته باشید تا کار خراب نشود.
در قسمت دیگری هم تأکید به حسن خلق دارند که اگر انسان در این ماه تمرین کند موفق می‌شود اخلاق خودش را درست کند. چرا بعضی از مؤمنین باید این‌قدر بداخلاق باشند؟ اخلاقشان خوب نیست. با خانواده خوب رفتار نمی‌کنند. با اولادشان خوب سلوک ندارند. درصورتی‌که روایات و آیات ما و دستورات اهل‌بیت علیهم‌السلام این را نمی‌گوید.
حسن خلق و خوش‌رفتاری با اطرافیان، ارتباط با نزدیکان و زیردستان درباره همه این‌ها دستورات دینی داریم که تذکر داده و توصیه کرده. بعضی‌ها در خانه میرغضب هستند و بعضی‌ها فرزندانشان و همسرانشان از آن‌ها می‌ترسند. روش، روش اسلامی نیست.
اسلام فرمود به اینکه باید با مودت برخورد کنید. با مهربانی برخورد کنید. طرف مقابل خود را با محبت زیر بلیت خودت بیاور. می‌خواهی با قلدری این کار را بکنی؟ این دستور اسلامی نیست. یک مواقعی هست بدخلقی‌ها و کج‌خلقی‌هایی هست که آن‌ها هم باز روش دارد. روشش خیلی مواقع این عملکردهایی که ما داریم نیست. این‌ها را یاد بگیریم.
ماه مبارک رمضان به خاطر اینکه قوای حیوانی ما تحت تأثیر روزه قرار می‌گیرد و تحت کنترل است یک مقدار تخفیف پیدا می‌کند. زمان تمرین کردن برای حسن خلق است. آن موقع باید خلقمان را حسن کنیم. خاصیت این کار چیست؟ حضرت فرمود که اگر کسی خلق خودش را در ماه رمضان نیکو کند منِ رسول خدا تضمین می‌کنم که از صراط عبور کند. فرمود ” مَنْ حَسَّنَ مِنْکُمْ فِی هَذَا الشَّهْرِ خُلُقَهُ کَانَ لَهُ جَوَازاً عَلَى الصِّرَاطِ یَوْمَ تَزِلُّ فِیهِ الْأَقْدَامُ ” آن روزی که قدم‌ها روی صراط می‌لغزد، نگفت اگر نمازتان را بخوانید من تضمین می‌کنم، نگفت اگر صدقه بدهید من تضمین می‌کنم. گفت اگر اخلاقتان را خوب کنید.
قصه درباره بداخلاقی زیاد شنیده‌اید. قصه صحابه پیغمبر که پیغمبر پابرهنه در تشییع او حاضر شد. گفتند یا رسول‌الله چرا پابرهنه هستی؟ گفتند هزار ملک دارند تشییع می‌کنند این شخصیت را. خود پیغمبر داخل قبر شد. خودش تجهیز کرد. خودش او را داخل قبر گذاشت. مادر این بنده خدا گفت بهشت بر تو مبارک باشد. حضرت فرمود: این از همین‌الان عذاب قبرش شروع‌شده. گفت: پس این‌همه کار و این‌همه ملائکه؟ گفت: این به خاطر شخصیت و کارهایش بود؛ اما چون با خانواده‌اش بداخلاق بود خدای تعالی برایش فشار قبر گذاشته و فشار او هم سخت خواهد بود.
تعارف ندارد. این‌ها را باید توجه کنیم. بداخلاقی‌ها را باید دور کرد. خوش‌اخلاقی را باید داخل کرد. خوش‌اخلاقی هم معنای خودش را دارد؛ یعنی در هرزمانی نحوه‌ای دارد. او را باید یاد گرفت. به هر جهت امور دیگری هم هست که باید به خطبه شریف مراجعه کنید. مطالب عرشی و معنوی بالایی دارد ان‌شاءالله همه از آن بهره‌مند باشیم.
گزیده‌ای از بیانات نماینده ولی‌فقیه در استان البرز در خطبه‌های نماز جمعه ۱۴ خرداد ۱۳۹۵
