به نظر ما نخبه‌های جوان می‌توانند در اقتصاد دانش‌بنیان که درواقع ستون اصلی اقتصاد مقاومتی است، نقش ایفا کنند. چطور نقش ایفا کنند؟ خب، این طرّاحی لازم دارد. چه‌جور جوان‌های ما نقش ایفا کنند در اقتصاد مقاومتی؟ من جواب این سؤال را از شما می‌خواهم، بنشینید طرّاحی کنید، منتظر نمانید که دیگران طرّاحی کنند. شما جوان‌های نخبه در یکی از اجتماعات خودتان موضوع را همین قرار بدهید: چگونگی نقش‌آفرینی نخبگان جوان در اقتصاد مقاومتی یا اقتصاد دانش‌بنیان.
(رهبر معظم انقلاب – ۹۴/۰۷/۲۲)
اقتصاد مقاومتی اصلی‌ترین گفتمانی است که رهبر انقلاب در سال‌های اخیر از آن به‌عنوان راهکار کلیدی مقابله با جنگ تمام‌عیار اقتصادی دشمن یادکرده‌اند.
همچون هر جنگ دیگری پیروزی در جنگ اقتصادی صرفاً با تکیه بر عناصر خط مقدم جنگ انجام نمی‌شود. پیروزی در جنگ علاوه بر مبارزه در خط مقدم مستلزم ایفای نقش عناصر در تبلیغات، پشتیبانی، اطلاعات و امثال آن است و با این عینک همان‌طور که در هشت سال دفاع مقدس همه‌ی آحاد ملت ایران متناسب با جایگاه خود در جنگ مشارکت داشتند، در جنگ اقتصادی نیز عرصه‌ی مجاهدت برای همه‌ی آحاد ملت ایران باز است.
در میان اقشار مختلف، قشر جوان به دلیل آرمان‌گرایی، شجاعت، توان و انگیزه‌ی بالا از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این قشر تاکنون نیز بار اصلی پیشرفت‌ها و موفقیت‌های نظام را بر دوش کشیده است. پیروزی انقلاب اسلامی، جنگ تحمیلی، موفقیت‌های علمی و صنعتی کشور و ده‌ها موفقیت دیگر همگی با میدان‌داری جوانان مؤمن انقلابی انجام‌شده است و با ایفای نقش به‌جا و به‌موقع این نسل می‌توان این عرصه از انقلاب را هم به موفقیت رساند.
نقش جوانان را در سه عرصه‌ی زیر می‌توان دسته‌بندی کرد:
۱. عرصه‌ی مطالبه گری
این اقدامات بیشتر متوجه فعالان جوان رسانه‌ای و اعضای تشکل‌های دانشجویی و نهادهایی ازاین‌دست می‌شود و انتظار می‌رود که در قالب اقدامات مطالبه‌گرانه وظایف مسئولان به آن‌ها یادآوری و به‌طور مستمر پیگیری شود. فراهم کردن شرایط رونق تولید، کاهش خام فروشی، مبارزه با فساد، اهتمام به خودکفایی در محصولات اساسی کشاورزی، شفافیت اطلاعات، اصلاح نظام مالیاتی، اصلاح نظام پولی و بانکی و هدایت نقدینگی به سمت تولید ازجمله مهم‌ترین اقداماتی است که رهبر انقلاب اجرای آن را از مسئولان خواسته‌اند و مطالبه گری جوانان می‌تواند روند تحقق آن‌ها را تسریع نماید.
۲. عرصه‌ی فرهنگ‌سازی
اقدامات عرصه‌ی فرهنگ‌سازی بیشتر ناظر به تلاش برای تغییر نگرش و رفتار بدنه‌ی عمومی جامعه است. با توجه به وجود مجموعه‌های فراوان خودجوش مردمی جوان در سراسر کشور، نقش جوانان در این عرصه هم پررنگ است. موفقیت هر جوان در فرهنگ‌سازی در جامعه‌ی اطراف خود (خانواده، کلاس درس، مسجد، محله و…) درنهایت به اصلاح فرهنگ عمومی کشور منجر می‌شود. در این بخش اهتمام به گزاره‌های فرهنگی زیر حائز اهمیت است:
– اصلاح الگوی مصرف: یکی از اشکالات فرهنگی کشور الگوی مصرف است. بدین معنا که مصرف آب، برق، حامل‌های انرژی، اسراف نان و امثال آن در کشور فراتر از استانداردهای جهانی است. به همین جهت اهتمام به اصلاح فرهنگ مصرف در کشور یکی از اصلی‌ترین اولویت‌های فرهنگی است.
– مبارزه با تجمل‌گرایی و اشرافی گری: از دیگر اشکالات فرهنگی کشور افزایش فرهنگ تجمل‌گرایی در کشور به‌ویژه در مقوله‌ی ازدواج است. علاوه بر این فرهنگ اشرافی گری در قالب گرایش به خودروهای لوکس، گوشی‌های موبایل گران‌قیمت و امثال آن در بخشی از جامعه افزایش پیداکرده است که باید از توسعه و گسترش آن جلوگیری کرد. کار فرهنگی جوان مؤمن انقلابی باید به نقطه‌ای برسد که چنین رفتارهایی در جامعه مذموم و ضد ارزش محسوب شود.
– فرهنگ مصرف داخلی: از اصلی‌ترین عوامل رونق تولید در هر کشوری خرید کالای داخلی از سوی مردم آن کشور است. به‌عبارت‌دیگر تولید در بسیاری از کشورهای دنیا بر پایه‌ی مصرف داخلی آن‌ها رونق پیداکرده است. اگرچه انتقاد به کیفیت‌بخشی از کالاهای داخلی کشور وارد است لیکن در بسیاری از صنایع مصرفی ازجمله بسیاری از لوازم منزل، تولیدکنندگان باکیفیت و با توان صادراتی در کشور وجود دارند و شایسته است فرهنگ مصرف کالای داخلی در کشور ترویج شود.
– مبازره با فرهنگ امید به خارج: یکی از ضعف‌های فرهنگی کشور، فرهنگ امید به دیگران است. بدین شکل که این انتظار در جامعه ایجادشده است تا کسی بیاید و با معجزه‌ای مشکلات کشور را برطرف نماید. از مصادیق تعمیم این فرهنگ، امید به خارج از کشور برای حل مسائل اقتصادی است. به‌عبارت‌دیگر به‌اشتباه سعی می‌کنیم ضعف خودمان را به گردن دیگری بیاندازیم. کار فرهنگی واجب در کشور اصلاح این فرهنگ و جایگزینی آن با فرهنگ تکیه به توان خود و توان داخلی است. باید بدانیم که امید به دیگران جز فرصت سوزی فایده‌ی دیگری نخواهد داشت و مسائل کشور جز با تلاش و کوشش آحاد مردم برطرف نخواهد شد.
– آشناسازی مردم با ریشه‌ی مسائل اقتصادی: آشنا شدن مردم با مسائل اقتصادی و ریشه‌ی آن‌ها، نشان خواهد داد که کلید بسیاری از مشکلات کشور در تلاش و همت خودمان است و عوامل بیرونی جز نقش مُسکن کارکرد دیگری در حل مسائل کشور نخواهند داشت.
– فرهنگ کار و تلاش و مولد بودن: نسل جوان کشور باید روحیه‌ی تلاش مستمر را در خود نهادینه کند و به نقطه‌ای برسیم که هر جوان درباره مفید بودن و فایده رساندنش به کشور پاسخ روشن و شفافی را داشته باشد. درصورتی‌که نسل جوان به یک نسل تولیدکننده (اعم از فکر و محصول فرهنگی و یا اقتصادی) تبدیل شود سرعت پیشرفت کشور و تحقق اقتصاد مقاومتی به‌طور چشمگیری افزایش خواهد یافت.
۳. عرصه‌ی اقدام مستقیم
سومین عرصه‌ی حضور نسل جوان انقلابی، عرصه‌ی اقدام مستقیم در اقتصاد کشور است. به‌عبارت‌دیگر، یک روش ایفای نقش‌پذیر مسئولیت اقدامات عملی در کشور و به ثمر رساندن آن‌ها توسط جوانان است. این موارد را می‌توان به‌صورت زیر برشمرد:
– مشارکت فعالانه در پیشرفت علمی: جمهوری اسلامی امروز بیش از چهار میلیون دانشجو دارد که بخش عمده‌ای از آن را جوانان تشکیل می‌دهند. درصورتی‌که این جوانان فعالیت علمی خود در دانشگاه را به نحو احسن انجام دهند شاهد شتاب رشد علمی کشور خواهیم بود. علاوه بر این با کمک فعالیت علمی همین جوانان است که می‌توان به فناوری‌های مهم دست‌یافت و تلاش‌های علمی کشور را در خدمت نیازهای عملی قرارداد.
– تولید راه‌حل برای مسائل اقتصادی کشور: رهبر انقلاب در دیدار با دانشجویان در سال ۱۳۸۶ پیگیری کردن، مطالعه کردن، درباره‌ی مسئله‌ی اندیشیدن، آن را پخته کردن، راهکار اجرائی را برای آن جستجو کردن، برای طرحش با مراکز دست‌اندرکار و مجری تلاش کردن و بالاخره خود وارد میدان کار شدن را هم ازجمله وظایف جوانان برشمردند. ازاین‌رو اهتمام به مطالعه و تحقیق و تولید راه‌حل برای مهم‌ترین مسائل کشور در عرصه‌ی اقتصاد مقاومتی از اقدامات عملی جوانان محسوب می‌شود.
– اهتمام به کارآفرینی به‌ویژه در صنایع دانش‌بنیان: برای بخشی از جوانان مستعد و توانمند اهتمام به توسعه‌ی صنایع دانش‌بنیان یک وظیفه محسوب می‌شود چراکه زمینه‌ی پیشرفت کشور و افزایش اشتغال را فراهم خواهد کرد. همان‌طور که رهبر انقلاب تأکید فرمودند «تولید»، ستون فقرات اقتصاد مقاومتی و «اقتصاد دانش‌بنیان» پایه‌ی آن است. جوان تحصیل¬کرده‌ی مؤمن انقلابی بیش از هر کس دیگری می‌تواند در این مهم نقش ایفا نماید.
– تقویت و هدفمندسازی اردوهای جهادی: یکی از بهترین عرصه‌های مشارکت جوانان در اقتصاد مقاومتی اردوهای جهادی است که در دیدار نخبگان فردا با مقام معظم رهبری مورد تأکید ایشان قرار گرفت. توسعه‌ی این اردوها به‌تمامی عرصه‌های موردنیاز کشور و افزایش کمی مشارکت جوانان در آن، دو راهبردی است که به ایفای نقش عملی جوانان در این عرصه کمک خواهد کرد.
– مسئولیت‌پذیری و وجدان کاری در عملکرد شخصی: همان‌طور که گفته شد چنانچه همه‌ی جوانان کشور آنچه بر عهده‌شان است (اعم از درس و یا کار) را به نحو احسن انجام دهند تحول بزرگی در اقتصاد کشور رخ خواهد داد. هر جوان ایرانی می‌تواند همچون جوان شهید مصطفی احمدی روشن یک سنگر مهم از کشور را به نقطه‌ای برساند که ابرقدرت‌ها را در مقابل نظام تسلیم نماید.
– پایبندی عملی به مصرف کالای داخلی: به‌طور طبیعی انتظار می‌رود هر جوان ایرانی خود نیز در عمل به مصرف کالای داخلی پایبند باشد. خریدهای نظیر جهیزیه‌ی ازدواج، سهم قابل‌توجهی در بازار اقتصاد کشور دارند و پایبندی فردی به این عرصه، اثر عملی در تولید خواهد داشت.
