معرفت و شعور، منبع حرارت و شور در عزای حسینی

نماینده ولی‌فقیه در استان البرز در مراسم چهارمین شب عزای اباعبدالله الحسین (ع) که در مصلی کرج برگزار شد در ادامه بحث مفهوم لعن و سلام در زیارت عاشورا به تفسیر فراز “ولَعَنَ اللَّهُ اُمَّهً دَفَعَتْکُمْ عَنْ مَقامِکُمْ وَ اَزالَتْکُمْ عَنْ مَراتِبِکُمُ الَّتى رَتَّبَکُمُ اللَّهُ فیها” پرداختند.

آیت‌الله سید محمدمهدی حسینی همدانی با بیان اینکه زیارت عاشورا بهترین سند برای آشنایی با مقدمات وقوع حادثه عاشوراست، بیان داشتند: این زیارت توضیح می‌دهد که چه توطئه‌هایی طی شد تا واقعه عظیم عاشورا رخ داد و این مطلب آنجا اهمیت پیدا می‌کند که بدانیم قصه‌ی کربلا چون محدود به زمان و مکان نیست، امکان تکرار آن در هرزمانی وجود دارد؛ یعنی حرکتی در جامعه به وجود بیاید که نتیجه آن خانه‌نشین شدن فرهنگ الهی و شهادت ولی خدا باشد.

ایشان با اشاره به فراز ” ولَعَنَ اللَّهُ اُمَّهً دَفَعَتْکُمْ عَنْ مَقامِکُمْ وَ اَزالَتْکُمْ عَنْ مَراتِبِکُمُ الَّتى رَتَّبَکُمُ اللَّهُ فیها” در زیارت عاشورا، با ارائه مفهوم “دفع” به معنای کنار زدن و عقب راندن و “ازاله” به معنای نابودی و از بین بردن، خاطرنشان ساختند: طبق این فراز، دشمنان اهل‌بیت ابتدا تلاش می‌کنند جلوی تشکیل حکومت اسلامی اهل‌بیت را بگیرند و سپس به دنبال نابودی اهل‌بیت و آثار الهی در جمعه هستند.

ایشان ادامه دادند: درواقع “دفع و ازاله” نشانگر برنامه‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت دشمنان است و می‌توان این دو مفهوم را با مفهوم “کودتا و براندازی” برابر دانست.

امام‌جمعه کرج در ادامه به بیان مفهوم عبارات “مقام” و “مرتبه” در این فراز پرداخته و بیان داشتند: “مقام” به معنای جایگاه و موقعیت و زیرساخت رهبری اهل‌بیت است و “مراتب”نشان‌دهنده‌ی نظام رهبری و فرماندهی و حاکمیت اهل‌بیت در جامعه است و بیان “رتبکم الله فیها” نشانگر این است که این نظام توسط خداوند محکم شده و تثبیت گردیده است.

ایشان ادامه دادند: این عبارت بیان می‌کند که خدا، شما اهل‌بیت را در جایگاه عرفانی و ملکوتی و دینی و رهبری شما بر بشر برتری داده است؛ درعین‌حال این برتری‌ها به ترتیب تبیین شده و وجودشان تزلزلی در عالم طبیعت به وجود نمی‌آورد، چراکه با نظام عالم هماهنگ و منطبق است.

استاد درس خارج فقه و رجال حوزه علمیه البرز، جایگاه ویژه اهل‌بیت (ع) را “حاکمیت فرهنگ” ایشان بر جامعه دانسته و افزودند: مراتب اهل‌بیت با توجه به نظام جامع هدایت خداوند برای بشر و پس از نبوت قرار دارد و هدایت و رهبری‌ای بر اساس علم و آگاهی بشر است.

ایشان افزودند: برای نزدیک شدن به اهل‌بیت نیز باید از همین طریق پیش رفت، چراکه در این صورت هرچه آگاهی ما نسبت به حسین (ع) بیشتر شود، آه و سوز و اشک ما نیز با این آگاهی و معرفت و شناخت، بیشتر می‌شود.

ایشان ادامه دادند: روضه‌ی فاش و سنگین خواندن به علت اینکه در طی زمان باعث قساوت قلب شنونده و گوینده می‌شود، توصیه نشده است و درواقع معرفت و شعور ما نسبت به مصیبت‌ها و شرایط حضرت (ع) باید منبع حرارت و شور ما در عزای حسینی باشد.

استاد اخلاق حوزه علمیه البرز با بیان اینکه این عبارات نشان‌دهنده‌ی اهمیت جایگاه رهبری در جامعه هستند، خاطرنشان ساختند: امام به دنبال بالا بردن سطح فکری و عقول مردم است و می‌خواهد بصیرتشان افزایش یابد و مثلاً هنگامی‌که از حضرت عباس یاد می‌کنند او را با عنوان “صاحب بصیرت” نام می‌برند، درحالی‌که ابوالفضائل عباس دارای صفات بی‌شماری ازلحاظ جسمانی و جنگاوری نیز بودند.

ایشان در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه طبق فراز ” ولَعَنَ اللَّهُ اُمَّهً دَفَعَتْکُمْ عَنْ مَقامِکُمْ وَ اَزالَتْکُمْ عَنْ مَراتِبِکُمُ الَّتى رَتَّبَکُمُ اللَّهُ فیها” این مقام و مراتب می‌توانند از اهل‌بیت گرفته و دفع شوند، اختصاص صرف مقامات معنوی به اهل‌بیت را باطل دانسته و بیان داشتند: طبق این فراز، این مراتب علاوه بر مقامات معنوی شامل جایگاه سیاسی و رهبری اهل‌بیت بر جامعه نیز می‌شوند؛ پس معنویت مانع رهبری سیاسی و مدیریتی و حاکمیتی بر جامعه نیست و این نکته‌ی بلندی است که در بطن عبارت فوق از زیارت عاشورا پنهان است.

آیت‌الله حسینی همدانی با بیان اینکه در آیاتی مانند ۵۹ نساء، ۶ احزاب و یا ۱۵۹ آل‌عمران نیز به این جایگاه اشاره‌شده است، تأکید کردند: از مجموع مطالب فوق معلوم می‌شود که اولاً مدیریت و رهبری حکومت اسلامی را خدای تعالی تعیین می‌کند و انتصابی است، نه اینکه در امثال سقیفه ها و با بهانه‌هایی مانند دموکراسی و رأی مردمی برای آن تصمیم بگیرند؛ ثانیاً سیاست از دیانت جدا نیست و اگر کسی این دو را از هم جدا بداند با آیات الهی و زیارت قدسی عاشورا مخالفت کرده و مورد لعن خداوند است.

ایشان ادامه دادند: طبق این فراز، ارکان حکومت و محتوای نظام اسلامی و قوانین آن نیز باید طبق دستورات الهی تعیین و اجرا شوند، نه تصمیم اکثریت و عقلای جامعه و در طول تاریخ هم نداریم که پیامبر یا امیرالمؤمنین (ع) مسئولی را به خاطر مقبولیت یا عدم مقبولیت در جامعه نصب و عزل کنند.

نماینده ولی‌فقیه در پایان بیانات خود به جمع‌بندی از لعن‌های ذکرشده در زیارت عاشورا پرداخته و یادآور شدند: تا اینجا دیدیدم که دشمنان اهل‌بیت در ابتدا به تحدید اندیشه و معارف ناب اهل‌بیت (ع) در جامعه می‌پردازند و در مرتبه بعدی با ابزار کودتا و براندازی و انزوا و خانه‌نشین کردن حاکمیت فضا را طوری پیش می‌برند که منجر به حادثه‌ی عظیم عاشورا می‌شود و نکته‌ی مهمی که باید به آن توجه نمود این است که در حال حاضر و زمان حاکمیت حضرت ولی‌عصر (عج) نیز همین روند توسط آن‌ها پیگیری و دنبال می‌شود؛ لذا با انطباق مفاهیم زیارت عاشورا و دعای ندبه می‌توان پیام‌های عمیقی از این ادعیه و زیارات به دست آورد که انشالله در ادامه به آن‌ها پرداخته خواهد شد.